Γιάννης Μπαζαίος

στη φωτογραφία: Γιάννης Αλαφούζος | Γιώργος Οικονόμου | Δημήτρης Βερνίκος | Ανδρέας Μαρτίνος

Έρευνα της βρετανικής Data Desk εντόπισε 65 αποστολές πετρελαίου και καυσίμων προς το Ισραήλ μετά τις 20 Οκτωβρίου του περασμένου έτους και έως τις 15 Ιουλίου φέτος, οι περισσότερες εκ των οποίων εξυπηρετήθηκαν από δεξαμενόπλοια ελληνικής ιδιοκτησίας ή διαχείρισης.

Αποδείξεις και ονόματα για το πάρτι των Ελλήνων εφοπλιστών με την τροφοδότηση των πολεμικών επιχειρήσεων του Ισραήλ στη Γάζα έδωσε στη δημοσιότητα η μη κερδοσκοπική οργάνωση «Oil Change International» (OCI). Σοκαριστικά στοιχεία της έρευνας από τη βρετανική Data Desk για τη χρήση αυτών των καυσίμων δημοσιεύτηκαν προχθές στον Guardian, με την προειδοποίηση ότι χώρες, εταιρείες και φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν στον εφοδιασμό μπορεί να αντιμετωπίσουν συνέπειες από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για παραβίαση της συμφωνίας της Γενεύης και για υποστήριξη σε γενοκτονία.

Η μεταφορά καυσίμων χρειάζεται δεξαμενόπλοια και τα πατριωτάκια μας είναι πρωταγωνιστές τα τελευταία χρόνια ως αξιόπιστοι και διψασμένοι για περιπέτεια μεσάζοντες σε κάθε ανάγκη που παρουσιάζεται, από τον καθαρό εφοδιασμό των διυλιστηρίων μέχρι τα βρόμικα πολυεθνικά παιχνίδια, αφού το δολάριο, ο χρυσός, τα διαμάντια ή τα κρυπτονομίσματα συνήθως δεν… λερώνουν. Αυτή τη φορά όμως οι συνέπειες μπορεί να είναι ανεξέλεγκτες.

Οι ερευνητές της Data Desk (datadesk.eco) ανέλυσαν ροές εμπορευμάτων του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου (LSEG) που βασίζονται σε δεδομένα από ναυλομεσίτες και από τα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης (AIS) των δεξαμενόπλοιων, πληροφορίες από λιμενικές και τελωνειακές αρχές (Sinoimex Global Trade Monitor), δορυφορικές εικόνες (ESA Sentinel-2), οικονομικές εκθέσεις και άλλα ελεύθερα διαθέσιμα δεδομένα, εντοπίζοντας 65 αποστολές πετρελαίου και καυσίμων προς το Ισραήλ μετά τις 20 Οκτωβρίου του περασμένου έτους και έως τις 15 Ιουλίου φέτος, οι περισσότερες εκ των οποίων εξυπηρετήθηκαν από δεξαμενόπλοια ελληνικής ιδιοκτησίας ή διαχείρισης.

Άρωμα Ελλάδας

Τα εμπλεκόμενα δεξαμενόπλοια ανήκουν ή διαχειρίζονται από εταιρείες με κύριους μετόχους τον Γιάννη Αλαφούζο, την οικογένεια Βερνίκου, τον Ανδρέα Μαρτίνο, τον Νικόλα Μαρτίνο και τον Γιώργο Οικονόμου (βλ. αναλυτικά στον πίνακα).

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ανάμεσα στις συνολικά 65 μεταφορές άμεση σύνδεση με ελληνικά πλοία υπάρχει για τα 45 δρομολόγια που μετέφεραν κυρίως αργό πετρέλαιο και Fuel Oil (VGO).

Καταγράφονται οχτώ δρομολόγια από τα πλοία που ελέγχει η οικογένεια Αλαφούζου: Kimolos (IMO 9791145) και Milos (IMO 9746619) της OET Chartering Inc., το Folegandros (IMO 9793753) της Kyklades Maritime και το Nissos Sifnos (IMO 9884045) της Omega Ten Marine.

Με πέντε δρομολόγια χρεώνεται η ORL Shipping με το δεξαμενόπλοιο Chrysopigi (IMO 9303728) της οικογένειας Βερνίκου και άλλα εννέα δρομολόγια αφορούν την TMS Tankers του Γιώργου Οικονόμου με τα δεξαμενόπλοια Lipari (IMO 9529487), Bordeira (IMO 9529499), Alicante (IMO 9527855), Tamara (IMO 9600889), Freud (IMO 9804461) και Samsara (IMO 9792228).

Εντυπωσιακή και η συνεισφορά της Thenamaris του Νικόλα Μαρτίνου με 6 δρομολόγια, με τα δεξαμενόπλοια SeaVoyager (IMO 9318096), SeaQueen (IMO 9288863), SeaSong (IMO 9290438), SeaRanger (IMO 9759800), SeaVelvet (IMO 9843211) και SeaLoyalty (IMO 9783928).

Πρωταθλητής πάντως είναι ο Ανδρέας Μαρτίνος με 16 δρομολόγια από 11 δεξαμενόπλοια (κάθε ένα με τη δική του εταιρεία), τα MINERVA Alexandra, MINERVA Doxa, MINERVA Georgia, MINERVA Gloria, MINERVA Grace, MINERVA Joanna, MINERVA Joy, MINERVA Kallisto, MINERVA Karteria, MINERVA Libra και MINERVA Olympia.

Οι άλλες μεταφορές

Τρία από τα δρομολόγια έγιναν με τα δεξαμενόπλοια Blue Rose (IMO 9335915) και Rolls I (IMO 9296119) που ανήκουν στο διυλιστήριο BAZAN στη Χάιφα και μετέφεραν Fuel Oil, πετρέλαιο κίνησης και νάφθα από Αλβανία, Ελλάδα και Ιταλία.

Αλλα εννέα δρομολόγια έγιναν από την Petraco Oil με πλοία της ιταλικής Pemont (Vallesina, Vilamoura, Valpiane και Valfoglia) και ένα με το Baltic Ice (IMO 9327401) της Trafigura.

Οι πιο σοβαρές μεταφορές με έτοιμα διυλισμένα καύσιμα (πετρέλαιο ΕΝ590 και στρατιωτικών προδιαγραφών Jet Fuel JP-8) έγιναν με 7 δρομολόγια από δύο επίσημα δεξαμενόπλοια του στόλου της MARAD υπό αμερικανική σημαία, τα Overseas Santorini (ΙΜΟ 9435909) και Overseas Sun Coast (IMO 9862944), τα οποία διέθεσε η OSG.

Το μισό αργό πετρέλαιο την περίοδο αυτή προήλθε από το Αζερμπαϊτζάν (28%) και το Καζακστάν (22%). Το αζερικό αργό παραδίδεται μέσω του αγωγού Μπακού – Τιφλίδα – Τζεϊχάν (BTC), ο οποίος ανήκει κατά πλειοψηφία στην BP και τον διαχειρίζεται. Το αργό πετρέλαιο φορτώνεται σε δεξαμενόπλοια στο τουρκικό λιμάνι Ceyhan για παράδοση στο Ισραήλ. Αφρικανικές χώρες προμήθευσαν το 37% του συνολικού αργού πετρελαίου με το 22% να προέρχεται από την Γκαμπόν, το 9% από τη Νιγηρία και το 6% από τη Δημοκρατία του Κονγκό. Τέλος, η Κύπρος παρείχε υπηρεσίες μεταφόρτωσης σε δεξαμενόπλοια που προμήθευαν αργό πετρέλαιο από την Γκαμπόν, τη Νιγηρία και το Καζακστάν μέσω του σταθμού στο Βασιλικό.

Το upstream crude blend CPC είναι ένα μείγμα αργού πετρελαίου -από το Καζακστάν και από την Κασπία Θάλασσα στη Ρωσία- και πετρελαίου από μικρότερα χερσαία κοιτάσματα στη νότια Ρωσία. Σύμφωνα με τον ιστότοπο της CPC, το μεγαλύτερο μερίδιο παράγεται από την Tengizchevroil, μια κοινοπραξία (JV) μεταξύ της Chevron (50%), της ExxonMobil Kazakhstan (25%), της KazMunayGas (20%) και της Lukoil (5%). Τα στοιχεία για τις εξαγωγές του Καζακστάν δείχνουν τουλάχιστον ένα φορτίο που πωλήθηκε απευθείας από την Tengizchevroil στην Oil Refineries Ltd (διαχειρίστρια του διυλιστηρίου της Χάιφα).

Το αζερικό αργό BTC ρέει μέσω του αγωγού Μπακού-Τιφλίδα-Τζεϊχάν. Σύμφωνα με την BP (διαχειρίστρια του αγωγού) «μεταφέρει πετρέλαιο από το κοίτασμα Azeri-Chirag-Deepwater Gunashli (ACG) και συμπύκνωμα από το Shah Deniz». Στους μετόχους της ACG περιλαμβάνονται οι BP (30,37%), SOCAR (25,0%), Equinor (7,27%) και ExxonMobil (6,79%). Η συμμετοχή της Equinor στην ACG είναι διαθέσιμη προς πώληση.

Το αργό πετρέλαιο Rabi της Γκαμπόν παραγόταν ιστορικά από τη Shell. Το 2017, το κοίτασμα -και όλα τα άλλα χερσαία περιουσιακά στοιχεία της Shell στην Γκαμπόν- αποκτήθηκαν από την Assala Gabon, ένα εταιρικό σχήμα που υποστηρίζεται από την εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων Carlyle Group. Τον Ιούνιο του 2024, όλα αυτά τα περιουσιακά στοιχεία επιστράφησαν στο κράτος της Γκαμπόν.

Το αργό μείγμα του Midstream μεταφέρεται πρώτα μέσω του αγωγού CPC, στους μετόχους του οποίου περιλαμβάνονται η Transneft (24%) και θυγατρικές της Chevron (15%), της KazMunayGas (19%) και της ιταλικής Eni (2%). Οι μεταφορές με δεξαμενόπλοια προς το Ισραήλ από τις 27 Οκτωβρίου 2023 έχουν ναυλωθεί από τις KazMunayGas, Petraco, PKN Orlen και Eni. Το φορτίο που ναυλώθηκε από την PKN Orlen (Flow ID 7486024) ήταν μια ασυνήθιστη συναλλαγή για την εταιρεία, ένα πολωνικό διυλιστήριο που συνήθως μεταφέρει μόνο τις δικές του πρώτες ύλες και προϊόντα.

Το αζερικό αργό BTC ταξιδεύει μέσω του αγωγού BTC, στους μετόχους του οποίου περιλαμβάνονται η BP (30,1%), η Equinor (8,71%), η Eni (5%), η TotalEnergies (5%) και η ExxonMobil (2,5%). Τα φορτία προς το Ισραήλ κατά τη σχετική περίοδο ναυλώθηκαν από τις εταιρείες SOCAR, Vitol, Petraco, Oilmar και Glencore.

Δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες ναυλωτών μέσω της LSEG για τις αποστολές αργού Rabi της Γκαμπόν. Μια αποστολή από το υπεράκτιο κοίτασμα πετρελαίου Dussafu ναυλώθηκε από την Oil Refineries Ltd.

Τα δέκα δεξαμενόπλοια της MARAD

Η Ναυτική Διοίκηση (MARAD) του υπουργείου Μεταφορών των ΗΠΑ ανακοίνωσε στις 23.7.2024 την εγγραφή τριών προμηθευτών στο Πρόγραμμα Ασφάλειας Δεξαμενόπλοιων (TSP), ένα νεοσύστατο πρόγραμμα σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, το οποίο δεσμεύει ώς 10 εμπορικά δεξαμενόπλοια υπό αμερικανική σημαία, για την υποστήριξη της τροφοδοσίας με καύσιμα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων σε όλο τον κόσμο και της εθνικής ασφάλειας σε οικονομικό επίπεδο.

Επιλέχτηκαν οι εταιρείες Overseas Shipholding Group, Inc. (OSG), 100% θυγατρική της Saltchuk, με γραφεία στην Τάμπα της Φλώριδας και στη Γλυφάδα (είχε εξαγοράσει το 2005 τη Stelmar του Στέλιου Χατζηιωάννου), Crowley-Stena Marine Solutions, LLC. και Seabulk Tankers, Inc., εισφέροντας καθεμία στο πρόγραμμα από τρία δεξαμενόπλοια, με συμφωνίες εκμετάλλευσης. Τα πλοία που εγκρίθηκαν για το πρόγραμμα είναι τα Overseas Santorini, Overseas Mykonos και Overseas Sun Coast (OSG). Μια κοινοπραξία μεταξύ της Crowley και της Stena Bulk θα διαθέσει τα πλοία Stena Immaculate, Stena Imperative και Stena Impeccable, ενώ η Seabulk έχει συνεργαστεί με την TORM για να διαθέσει τα πλοία Torm Thunder, Torm Thor και Torm Timothy.

Από τα εγγεγραμμένα πλοία, τέσσερα είναι υπό αμερικανική σημαία και λειτουργούν ήδη στο πλαίσιο του προγράμματος, ενώ για τα άλλα πέντε ξεκίνησε συνεργασία με την ακτοφυλακή των ΗΠΑ για την επίσπευση της αλλαγής σημαίας σε αμερικανικό νηολόγιο και αναζητείται ακόμη ένα δεξαμενόπλοιο ηλικίας ώς 10 ετών που να μπορεί να μεταφέρει τουλάχιστον 230.000 βαρέλια καυσίμων.

Η αποζημίωση για κάθε διαθέσιμο δεξαμενόπλοιο μπορεί να φγάσει ώς 6 εκατ. δολάρια ετησίως, αναλογικά σε ετήσια βάση για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, εφόσον παραμένει σε διαθεσιμότητα για χρήση από τις ΗΠΑ σε περιόδους πολέμου ή εθνικής έκτακτης ανάγκης.

Πανταχού… παρόντες

Για να μην ξεχνιόμαστε, λίγο πιο βόρεια, στα ρωσικά λιμάνια συνεχίζεται άλλο πάρτι με Ελληνες πρωταγωνιστές (συχνά με τα… ίδια δεξαμενόπλοια) για τη μεταφορά ρωσικών πετρελαιοειδών εν μέσω εμπάργκο – πολλά από αυτά τα καύσιμα φτάνουν και στο Ισραήλ.

Για πολλά από αυτά τα φορτία καυσίμων οι εφοπλιστές μας τονίζουν ότι είναι νόμιμα.

Το blackseanews.net καταγράφει κάθε μήνα το σύνολο των φορτίων πετρελαιοειδών που εξάγονται από ρωσικά λιμάνια και κάθε μήνα δημοσιοποιεί και τις παραβάσεις του εμπάργκο (που περιλαμβάνουν πολλά ελληνικά ονόματα), ενώ πολλές γκρίζες δουλειές γίνονται καθ’ οδόν με τις μεταγγίσεις μεταξύ πλοίων έξω από τον Λακωνικό Κόλπο ή τη Χίο και αλλού ή με αναμίξεις σε δεξαμενές, στην Τουρκία και στην Αίγυπτο.

Η τελευταία διαθέσιμη καταγραφή παραβιάσεων του εμπάργκο για τον περασμένο Ιούνιο (από το BlackSeaNews με στοιχεία από τη βάση ναυτιλιακών δεδομένων equasis.org) έχει -όπως κάθε μήνα- ελληνικό άρωμα:

AQUADISIAC (IMO 9396713) της Aquatic Success Int. με τη Stealth Maritime του Χάρη Βαφειά (Μαρούσι).

CONGA (IMO 9412000) της Conga Shipping, με τη Spring Marine Management του Αριστοτέλη Μυστακίδη (Παλαιό Φάληρο), όπως και το KIZOMBA (IMO 9433901) του ίδιου ιδιοκτήτη.

DUMBLEDORE (IMO 9325611) της Dobby Shipping, με την Alberta Shipmanagement του Νικόλα Ιγγλέση (Χαλάνδρι).

ELDIA (IMO 9798351) της Chalet Shipping, με την Eastern Mediterranian Maritime του Θανάση Μαρτίνου (Γλυφάδα).

HENG TAI (IMO 9419448), καταχωρημένο στις κινεζικές Hengtai Shipping και Fasape Shipping, με δηλωμένο προορισμό τον Λακωνικό Κόλπο.

LEO II (IMO 9243318), με δηλωμένο προορισμό μεταφόρτωσης (StS) δυτικά των Κυθήρων, κάτω από τον Λακωνικό Κόλπο, καταχωρημένο στη Forest Lake Maritime με διαχειρίστρια τη SEA Trade Marine του ομίλου Δαυίδ Λεβέντη (Βούλα).

MINERVA ARIES (IMO 9412177), με δηλωμένο προορισμό μεταφόρτωσης (StS) στα ανοιχτά της Χίου, καταχωρημένο στην εταιρεία Flutura Holdings με διαχειρίστρια τη Minerva Marine του Ανδρέα Μαρτίνου (Βούλα).

SAGA (IMO 9528031), καταχωρημένο στην Euryanthe Owning CO LTD, με διαχειριστή την TMS Tankers Ltd του Γιώργου Οικονόμου, στο Μαρούσι, όπως και το STAMOS (IMO 9592276) της Faros Owners Inc.

Σημειώνεται ότι από τη λίστα των 216 τάνκερ που φόρτωσαν πετρελαιοειδή από ρωσικά λιμάνια (με ή χωρίς παραβίαση του εμπάργκο) λείπουν ελάχιστα ονόματα από τη λίστα μελών της επαγγελματικής Ενωσης των Εφοπλιστών.

Το δημοσίευμα του Guardian

Σε εκτενές άρθρο που δημοσιεύεται στη διαδικτυακή έκδοση του Guardian (και σε περίληψη στην προχθεσινή έντυπη έκδοση 21/8) η Nina Lakhani και ο Ajit Niranjan επισημαίνουν ότι χώρες, εταιρείες και φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν στον εφοδιασμό του Ισραήλ με καύσιμα μπορεί να αντιμετωπίσουν συνέπειες για σοβαρά εγκλήματα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για παραβίαση της συμφωνίας της Γενεύης και για υποστήριξη σε γενοκτονία.

Το δημοσίευμα υποδεικνύει ότι το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, η Γκαμπόν, η Νιγηρία, η Βραζιλία και πιο πρόσφατα η Δημοκρατία του Κονγκό και η Ιταλία (και η Ελλάδα) έχουν προμηθεύσει με 4,1 εκατ. τόνους αργού πετρελαίου το Ισραήλ.

Τα διαθέσιμα στοιχεία δεν μπορούν να συνδέσουν συγκεκριμένες αποστολές αργού πετρελαίου με συγκεκριμένη στρατιωτική χρήση, όμως το Ισραήλ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές αργού και διυλισμένου πετρελαίου για τη λειτουργία του μεγάλου στόλου μαχητικών αεροσκαφών, αρμάτων μάχης και άλλων στρατιωτικών οχημάτων και επιχειρήσεων, καθώς και για τις μπουλντόζες που εμπλέκονται στην εκκαθάριση παλαιστινιακών σπιτιών και ελαιώνων για να δημιουργηθεί χώρος για νέους ισραηλινούς οικισμούς.

Σε απάντηση στα νέα ευρήματα οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ και άλλοι εμπειρογνώμονες του διεθνούς δικαίου ζήτησαν να επιβληθεί εμπάργκο ενέργειας για να αποτραπούν περαιτέρω παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά του παλαιστινιακού λαού και να διεξαχθεί έρευνα για τα καύσιμα που αποστέλλονται στο Ισραήλ και έχουν χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση πράξεων φερόμενης γενοκτονίας και άλλων σοβαρών διεθνών εγκλημάτων.

Εκπρόσωπος του γραφείου του προέδρου της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, δήλωσε στον Guardian ότι οι συναλλαγές πετρελαίου και καυσίμων πραγματοποιούνται απευθείας από τον ιδιωτικό τομέα σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς: «Αν και η στάση της κυβέρνησης για την τρέχουσα στρατιωτική δράση του Ισραήλ στη Γάζα είναι γνωστή, η παραδοσιακή θέση της Βραζιλίας σχετικά με τις κυρώσεις είναι να μην τις εφαρμόζει ή να μην τις υποστηρίζει μονομερώς».

Σημειώνεται ότι το Αζερμπαϊτζάν, ο μεγαλύτερος προμηθευτής αργού πετρελαίου στο Ισραήλ από τον περασμένο Οκτώβριο, θα φιλοξενήσει την 29η σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα (COP) τον ερχόμενο Νοέμβριο και θα ακολουθήσει η Βραζιλία το 2025.

Η υφιστάμενη υποχρέωση των κρατών να μη βοηθούν ή συνεργάζονται με παράνομες κατοχές εδαφών επιβεβαιώθηκε από το Διεθνές Δικαστήριο (δεν αναγνωρίζεται από όλες τις χώρες) σε μια συμβουλευτική γνωμοδότηση τον Ιούλιο, η οποία έκρινε ότι η προσάρτηση, οι εποικισμοί, ο φυλετικός διαχωρισμός και το σύστημα απαρτχάιντ του Ισραήλ στην κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Οχθη είναι παράνομα.

Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών έχει απορρίψει την απόφαση ως «θεμελιωδώς λανθασμένη» και μονόπλευρη, επιρρίπτοντας ευθύνες στη Χαμάς «για τα δεινά των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας».

Το επιτελείο του Μπάιντεν δεν απάντησε σε αιτήματα για σχόλια, ούτε η ομάδα της προεκλογικής εκστρατείας της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις.

Οι κυβερνήσεις του Καζακστάν, του Αζερμπαϊτζάν, της Νιγηρίας, της Γκαμπόν και της Δημοκρατίας του Κονγκό δεν απάντησαν σε αιτήματα της εφημερίδας για σχολιασμό, ούτε η Αλβανία και η Ελλάδα.

Οι προμηθευτές

Έξι μεγάλες διεθνείς εταιρείες ορυκτών καυσίμων (BP, Chevron, Eni, ExxonMobil, Shell και TotalEnergies) θα μπορούσαν να συνδεθούν με το 35% του αργού πετρελαίου που παραδόθηκε στο Ισραήλ από τον Οκτώβριο, σύμφωνα με την ανάλυση του OCI, μέσω των άμεσων συμμετοχών τους σε πετρελαιοπηγές που προμηθεύουν το Ισραήλ και/ή σε μερίδια σε διυλιστήρια σε εθνικό επίπεδο.

Shell και Total αρνήθηκαν να σχολιάσουν, BP και Exxon δεν απάντησαν. Εκπρόσωπος της Chevron, η οποία κατέχει συμμετοχές στην παραγωγή πετρελαίου στο Καζακστάν, τη Νιγηρία και το Κονγκό, δήλωσε ότι η εταιρεία «λειτουργεί σύμφωνα με όλους τους ισχύοντες νόμους».

Η Eni, η οποία προμήθευσε ένα φορτίο 30 ΚΤ τον περασμένο μήνα, δήλωσε: «Ανεξάρτητα από την ακρίβεια των στοιχείων που αναφέρθηκαν, τα οποία δεν σκοπεύουμε να σχολιάσουμε, η Eni απορρίπτει σθεναρά τις πολύ σοβαρές κατηγορίες … [που συνδέουν] τις δραστηριότητες της Eni με τα τρέχοντα πολεμικά γεγονότα στη Γάζα, ιδίως μέσω κυρίως έμμεσων συνδέσεων όπως η συμμετοχή σε έργα upstream ή midstream».

πηγή: efsyn,gr