Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

• Πάνω από 20.000 τα οργανικά κενά, ενώ τα συνολικά προσεγγίζουν τις 50.000!
• Αναγκαίοι, αλλά όχι και επαρκείς οι 25.000 διορισμοί για να καλυφθούν οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό!
• Πάνω από 44.000 αναπληρωτές εκπαιδευτικοί (αριθμός-ρεκόρ από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους) προσλήφθηκαν φέτος!
• Συνολική μείωση των εκπαιδευτικών από το 2008 κατά 56.397 ή ποσοστό μείωσης 30,33%!

Η σχολική χρονιά που έρχεται (2021/22) θα σπάσει κάθε ρεκόρ στον αριθμό κενών θέσεων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση που είναι αποτέλεσμα της πολιτικής της σημερινής και των μνημονιακών κυβερνήσεων που ακολούθησαν την πολιτική των μηδενικών διορισμών. Εκρηκτικό το πρόβλημα της έλλειψης εκπαιδευτικών τινάζει στον αέρα το δημόσιο σχολείο. Σύμφωνα με τα κενά για μετατάξεις που επισήμως δόθηκαν, 15.705 είναι τα οργανικά κενά στην εκπαίδευση! 9.945 οργανικά κενά στην Πρωτοβάθμια και 5.760 κενά στη Δευτεροβάθμια!

Αναφερόμενοι στους αναγκαίους διορισμούς κρίσιμο στοιχείο είναι η διάκριση μεταξύ οργανικών και λειτουργικών κενών. «Οργανικό κενό» υπάρχει όταν απουσιάζει εκπαιδευτικός από οργανική θέση και πρέπει να αντικατασταθεί. «Λειτουργικό κενό» προκύπτει από τις ώρες διδασκαλίας που πρέπει να γίνουν και γι’ αυτές δεν υπάρχει εκπαιδευτικός. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν καλυφθούν τα οργανικά κενά που ανέρχονται σε 15.705 θα εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και υπερδιπλάσια κενά. Πολλές οι ειδικότητες των εκπαιδευτικών που έχοντας κάτω από 12 ώρες σε ένα σχολείο δεν έχουν οργανική θέση με αποτέλεσμα να προκύπτουν τα χιλιάδες λειτουργικά κενά που δεν καλύπτονται από μόνιμους εκπαιδευτικούς, αλλά από αναπληρωτές.  Άρα η σύσταση των οργανικών θέσεων δεν προκύπτει με βάση τις πραγματικές λειτουργικές ανάγκες, αλλά από την “κοπτική ραπτική” του λιγότερου κόστους της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής.  Θα πρέπει να επισημανθεί, επίσης, ότι πάνω από 8.000 μόνιμοι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (νηπιαγωγοί, δάσκαλοι και καθηγητές) δε θα βρίσκονται τη νέα σχολική χρονιά στις τάξεις καθώς θα είναι συνταξιούχοι.

Χρόνια αδιοριστία & αντιεκπαιδευτικά μέτρα

Η χρόνια αδιοριστία έχει τέτοια έκταση και ένταση στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση που φέτος το ΥΠΑΙΘ αναγκάστηκε να προσλάβει πάνω από 44.000 αναπληρωτές εκπαιδευτικούς (αριθμός-ρεκόρ από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους) παρόλο που, την τελευταία 10ετία, με διάφορους «κόφτες» εξαφάνισαν από το εκπαιδευτικό τοπίο πάνω από 12.000 οργανικές θέσεις!

Τα τελευταία χρόνια ψηφίστηκαν αντιεκπαιδευτικά μέτρα και ρυθμίσεις που διαλύουν δομές του δημόσιου σχολείου και επιδεινώνουν τις συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών και μόρφωσης των μαθητών:

• συγχωνεύσεις και το κλείσιμο σχολείων (πάνω από 2.000 σχολεία εξαφανίστηκαν από τον χάρτη την περίοδο 2010-2014)
• αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα (27-30)
• αύξηση του ωραρίου των καθηγητών
• κατάργηση ειδικοτήτων και τομέων με ταυτόχρονη συρρίκνωση των ολιγομελών τμημάτων στην Επαγγελματική Εκπαίδευση
• αυστηροποίηση των προϋποθέσεων για τη δημιουργία τμημάτων ειδικοτήτων και ομάδων προσανατολισμού στα γενικά Λύκεια
• θεσμοθέτηση Γ΄ ανάθεσης μαθημάτων σε αρκετές ειδικότητες
• παρεμβάσεις σε Νηπιαγωγεία (διπλασιασμός των μαθητών ανά τμήμα) και στα Δημοτικά σχολεία (μείωση ωρών)

Όλες οι παρεμβάσεις που έγιναν την περίοδο 2011-2021, σύμφωνα με τους τότε υπουργούς Παιδείας, έγιναν «για παιδαγωγικούς και εκπαιδευτικούς λόγους» και είχαν στόχο την «ποιοτικότερη εκπαίδευση». Είναι φανερό ότι οι αλλαγές στη σχολική εκπαίδευση από το 2011 και μετά βασικό στόχο είχαν και έχουν τις περικοπές προσωπικού.

Μείωση διορισμών και εκπαιδευτικού προσωπικού – Ο «Δούρειος Ίππος» των ελαστικών σχέσεων εργασίας

Προ Μνημονίων οι προσλήψεις κυμαίνονταν από 6 έως 7 χιλιάδες. Το 2010 μειώθηκαν σε 2.850, το 2011 μόλις 600 και το 212 μόλις 225 συνολικά για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση! Από το 2011 μέχρι το 2018 διαμορφώθηκε το καθεστώς των μηδενικών διορισμών!  Βρισκόμαστε στην εποχή των αναπληρωτών «νομάδων εκπαιδευτικών», η επινόηση των οποίων καταργεί την παιδαγωγική σχέση και την αφοσίωση, που είναι απαραίτητες στην εκπαίδευση, η οποία είναι προφανέστατο ότι έχει ανάγκη από μόνιμους διορισμούς κι όχι από πλανόδιους εκπαιδευτικούς για να κλείνουν τρύπες του συστήματος. Το σχολικό έτος 2011-2012 το ποσοστό των αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών επί των μόνιμων εκπαιδευτικών ήταν 8%, για να φτάσουμε το 2015-2016 στο 14%, ενώ για την τρέχουσα σχολική χρονιά το ποσοστό ανέρχεται πάνω από 26%!

Στην τελευταία έκθεσή του ΟΟΣΑ «Για ένα λαμπρό μέλλον της εκπαίδευσης στην Ελλάδα» το ζήτημα των διορισμών και της διαχείρισης του εκπαιδευτικού προσωπικού έχει κεντρική θέση. Το παρακάτω απόσπασμα είναι ενδεικτικό της αντίληψης που έχει για το θέμα της στελέχωσης των σχολείων με εκπαιδευτικούς και για τον τρόπο επίλυσής του:  «Η επίλυση του προβλήματος των λιγότερων οργανικών θέσεων ήταν ευφυής (!) και από διοικητική και από οικονομική άποψη. Η εναλλακτική λύση ήταν η χρήση αναπληρωτών εκπαιδευτικών, με τη συμφωνία και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (…) Δεν μισθοδοτούνται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κι έτσι –από μια μακροοικονομική άποψη- δεν αποτελούν μια επιπλέον μακροχρόνια επιβάρυνση του εθνικού προϋπολογισμού».

Θυμίζουμε ότι το ΥΠΑΙΘ, την τρέχουσα σχολική χρονιά, με την ευκαιρία της πανδημίας, και κάτω από τη μύτη των εκπαιδευτικών Ομοσπονδιών, δυο αλλαγές με εξέχουσα θέση στο παζλ των συνολικών ανατροπών των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών:

α. εισήγαγε νέες εργασιακές σχέσεις εξευτελίζοντας κάθε εργασιακό δικαίωμα στην εκπαίδευση (με το κατάπτυστο άρθρο 24 που συμπεριλήφθηκε στο νομοσχέδιο για την υγεία), νομοθετώντας τη δυνατότητα: «…να προσλαμβάνονται προσωρινοί αναπληρωτές εκπαιδευτικοί ή μέλη Ε.Ε.Π. ή Ε.Β.Π., πλήρους ή μειωμένου ωραρίου, με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου τρίμηνης κατ’ ελάχιστον διάρκειας…»

β. Με σχετική εγκύκλιο  έδωσε το δικαίωμα – δυνατότητα στους διευθυντές Εκπαίδευσης, κατά την κρίση τους,  να ανανεώσουν τις συμβάσεις αυτές ή όχι, που σημαίνει την απόλυση των εκπαιδευτικών, σαν να είναι η εκπαίδευση ιδιωτική επιχείρηση.

Διορισμοί με το σταγονόμετρο & Ιστορίες πολιτικής εξαπάτησης για 20 – 25 χιλιάδες διορισμούς

Όσον αφορά τις ανακοινώσεις για διορισμούς στη Γενική Αγωγή ανέφεραν πως οι πίνακες θα είναι έτοιμοι μάλλον(!) τον Ιούνιο και ότι ο φετινός προϋπολογισμός αφορά 5.250 διορισμούς τη στιγμή που μόνο οι συνταξιοδοτήσεις φέτος είναι 8.000, δηλαδή παρουσιάζουν ως επιτυχία ότι η επόμενη σχολική χρονιά θα ξεκινήσει με περισσότερα κενά! Δε δόθηκε καμία διευκρίνιση για το πώς θα γίνουν οι κατανομές στις ειδικότητες και καμία ουσιαστική απάντηση για τους 10.000 εκπαιδευτικούς που έχουν αποκλειστεί λόγω παραβόλου, παρά μόνο ότι είναι θέμα του ΑΣΕΠ. 

Οι μόνιμοι διορισμοί είναι το πεδίο άσκησης του πολιτικού ψεύδους και της αγυρτείας όλων των Υπουργών Παιδείας της μνημονιακής εποχής. Προσπαθούσαν με τις απατηλές υποσχέσεις να κερδίσουν χρόνο και να χορτάσουν με ελπίδες το ρημαγμένο εκπαιδευτικό σώμα, ενώ ταυτόχρονα με «κοπτοραπτική» μείωναν τις ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό συρρικνώνοντας τις δομές της δημόσιας εκπαίδευσης, όπως καταργήσεις σχολείων, τμημάτων και επιδεινώνοντας δραματικά τις συνθήκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας θυμίζοντας τις δεκαετίες του 1960 και 1970.

Από το 2014 έως το 2018 είναι πάμπολλες οι υποσχέσεις για 20 έως 25 χιλιάδες διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών. Ένα γαϊτανάκι υποσχετικών, που αρχίζει επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου και συνεχίζει μέχρι σήμερα, που αφορά τις εξαγγελίες για διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών που όμως έμειναν στα χαρτιά. Το Καλοκαίρι του 2014 ο τότε Υπουργός Παιδείας κ. Α. Λοβέρδος μιλάει για πρώτη φορά για διαγωνισμό ΑΣΕΠ πρόσληψης μόνιμων εκπαιδευτικών. Τον ακολουθούν ο πρώην Υπουργός Παιδείας κ. Α. Μπαλτάς όσο και ο πρώην αναπληρωτής Υπουργός Τάσος Κουράκης που εξήγγειλαν 20-25.000 μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών σε βάθος τριετίας αρχής γενομένης από το 2015/16.

Υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης: 20.000 διορισμοί και αύξηση δαπανών!

«Η αντιμετώπιση των αναγκών σε προσωπικό, προϋποθέτει ότι από το 2016 θα επανέλθουν σταδιακά οι μόνιμοι διορισμοί σε όλες τις βαθμίδες. Το Υπουργείο έχει εκπονήσει μελέτη για το διορισμό 20.000 εκπαιδευτικών την επόμενη τριετία, αναλόγως της εξέλιξης των δημοσίων οικονομικών. Η κίνηση αυτή ανταποκρίνεται στην ανάγκη υποστήριξης της αξιοπιστίας της δημόσιας εκπαίδευσης, αλλά συνιστά και έμπρακτο δείγμα μιας στρατηγικής για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και την ανάσχεση της αιμορραγίας με τους νέους επιστήμονες (drainbrain). …Η στελέχωση της εκπαίδευσης προϋποθέτει σταδιακή αύξηση των δημοσίων κονδυλίων, που την τελευταία πενταετία έχουν μειωθεί κατά 35%. Η αύξηση θα έχει ως στόχο τη μεσοπρόθεσμη σύγκλιση των δημοσίων δαπανών, με το μέσο όρο της Ε.Ε.» (Ν. Φίλης, Υπουργός Παιδείας, Γενάρης 2016)

Ο Κ. Γαβρόγλου: Διορισμοί μόνιμων εκπαιδευτικών – Τέλος στο καθεστώς των αναπληρωτών!

«Οι διορισμοί μόνιμων εκπαιδευτικών σηματοδοτούν την αρχή μιας νέας πορείας, δύσκολης αλλά και ελπιδοφόρας. Οι διορισμοί δηλώνουν την αρχή του τέλους ενός απαράδεκτου καθεστώτος στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση που ολοένα και περισσότερο βασίζεται σε αναπληρωτές καθηγητές, των οποίων την προσφορά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε με τον πιο γενναιόδωρο τρόπο» (2- 1- 2017)

Κυβέρνηση, μνημονιακά κόμματα, ΕΕ, ΟΟΣΑ, ΣΕΒ συμφωνούν με μοχλό την περίφημη «αυτονομία της σχολικής μονάδας» και τη λεγόμενη «αποκέντρωση» να εισέλθουμε σε μια νέα περίοδο εργασιακού μεσαίωνα με ακόμα πιο βάρβαρες μορφές ελαστικής απασχόλησης (τρίμηνες συμβάσιες κ.α.) αντί της μέχρι τώρα σχεδόν «μόνιμης» επανάληψης των συμβάσεων αναπληρωτών και της σχετικής κατοχύρωσης της ελαστικής έστω εργασίας (στην καλύτερή της εκδοχή – του αναπληρωτή), με βάση την προϋπηρεσία.

Συνολικά στη δημόσια εκπαίδευση το σχολικό έτος 2008/9 είχαμε 185.917 εκπαιδευτικούς και το σχολικό έτος 2016 – 17 142.088 και το 2019 – 20 129.45! Έχουμε συνεπώς μια συνολική μείωση των εκπαιδευτικών από το 2008 κατά 56.397 που αντιστοιχεί σε ποσοστό μείωσης 30,33%!

Ακόμα είναι ανάγκη να λάβουμε υπόψη ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της EYROSTAT για το 2017 στην Ελλάδα το 47,3%  όλων των εκπαιδευτικών είναι άνω των 50 ετών! 

Μόνιμοι μαζικοί διορισμοί!

Το πρόβλημα της ανεργίας των εκπαιδευτικών και των σχολείων που υπολειτουργούν, των αιθουσών που παραμένουν άδειες περιμένοντας χιλιάδες νηπιαγωγούς, δασκάλους, καθηγητές απαιτεί μαζικούς διορισμούς, την κατάργηση του θεσμού του ωρομισθίου και των ελαστικών μορφών εργασίας.

Όρος για την υπεράσπιση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης ο ενιαίος και παρατεταμένος αγώνας, όχι μόνο των εκπαιδευτικών, αλλά της ευρύτερα της εκπαιδευτικής κοινότητας και των εργαζομένων στην κατεύθυνση της σύμπτυξης ενός παλλαϊκού μετώπου αντίστασης στις πολιτικές κυβέρνησης – ΕΕ – ΔΝΤ. Με αιχμή τα αιτήματα για σταθερή και μόνιμη δουλειά για όλους και μόνιμους μαζικούς διορισμούς πάνω από 25.000 και κάλυψη των εκρηκτικών αναγκών σε υποδομές και εκπαιδευτικούς.

* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» του Εκπαιδευτικού Ομίλου.