Θέμης Τζήμας

Αν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω, πράγμα πολύ πιθανό, οικονομίες απολύτως εξαρτημένες και της ημιπεριφέρειας θα δεινοπαθήσουν

Μέσα σε δύο μήνες, από τον Μάρτιο του 2023, πέντε τράπεζες έχουν καταρρεύσει: η Silicon Valley, η Silvergate, η Signature Bank, η Credit Suisse και η First Republic. Μιλούμε για μεγέθη μεγάλα έως τεράστια, παρόλα αυτά οι καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις των λογής ειδικών και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού έρχονται με ρυθμό πολυβόλου, με λίγες μόνο, συγκριτικώς προς το μέγεθος του κινδύνου, εξαιρέσεις. Τα χρηματιστήρια προς το παρόν δεν καταρρέουν, σε μια ακόμα απόδειξη του πόσο ξεκομμένα είναι από το τι συμβαίνει στην πραγματική οικονομία. Το μήνυμα επαναλαμβάνεται διαρκώς: «μην ανησυχείτε».

Το σύστημα εξουσίας διεθνώς κρατά μια σειρά εργαλείων, ώστε να μπορεί για κάποιο καιρό ακόμα να συνεχίζει αφενός να ψεύδεται και αφετέρου να αναδιανέμει πλούτο προς τα πάνω. Οι κεντρικοί τραπεζίτες «κόβουν χρήμα», προκειμένου να διασώζουν εταιρείες-ζόμπι γενικώς και τράπεζες-ζόμπι ειδικότερα, χωρίς τέλος. Την ίδια στιγμή κατά την οποία ανεβάζουν τα επιτόκια δανεισμού για τα λαϊκά και μεσαία στρώματα, μοιράζουν ασύλληπτα ποσά για να διασώσουν τους καπιταλιστές από τον καπιταλισμό και τις συνέπειές του.
Το πρόβλημά τους όμως είναι βαθύ: από τη μια, οι κεντρικοί τραπεζίτες πρέπει να συνδυάσουν την αντιμετώπιση του κινδύνου ύφεσης (που ίσως αυτή τη στιγμή τους απασχολεί λιγότερο) με τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος «αρνείται» να υποχωρήσει όσο γρήγορα θα ήθελαν. Από την άλλη (και αυτό είναι το σημαντικότερο) η Δύση έχει κάνει πολλούς εχθρούς, οι οποίοι συνειδητοποιούν ότι είναι καλό έως αναγκαίο για τους ίδιους να τρέξουν μακριά από το δολάριο. Πλέον, ακόμα και οι συστημικές φωνές της Ουάσιγκτον προειδοποιούν για τη συρρίκνωση ή και απώλεια της θέσης του δολαρίου παγκοσμίως. Αν δε το δολάριο χάσει τη θέση του παγκοσμίου αποθεματικού νομίσματος θα το ακολουθήσει και το ευρώ στην υποχώρηση, ως προσαρτημένο στο δολάριο νόμισμα, κυρίως για λόγους διεθνοπολιτικούς.

Με άλλα λόγια, αυτή τη στιγμή έχουμε μια κοντόφθαλμη και ιστορικώς υψηλού ρίσκου διαχείριση, η οποία αποπειράται να ανατρέψει τους διεθνοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς με την όξυνση της έντασης της παγκόσμιας σύγκρουσης και με διαρκές φούσκωμα της φούσκας των πάντων. Συνοδεύεται δε από την προσφυγή σε σειρά αδιαφανών πρακτικών σε σχέση με τις εξαγορές των καταρρεουσών τραπεζών, όπως είδαμε ιδίως στην περίπτωση της Credit Suisse. Με άλλα λόγια, έχουμε ταυτοχρόνως συσσώρευση των εξής συνθηκών, προκειμένου να αποκρύβει η έκταση των προβλημάτων του τραπεζικού τομέα: πολιτικές που βασίζονται στην παραγνώριση των ιστορικών, διεθνοπολιτικών μετασχηματισμών σε συνδυασμό με τυχοδιωκτική επιθετικότητα της Δύσης, προσπάθεια να φουσκώσει ακόμα περισσότερο η φούσκα των πάντων για να μη σκάσει, αναδιανομή εισοδήματος προς τα πάνω, ρίσκο έως πραγματικότητα ύφεσης και πληθωρισμού, γιγάντωση των ολιγοπωλίων και των μονοπωλίων, όπως και της αδιαφάνειας.

Το κατεστημένο της Δύσης δείχνει να μην έχει συνειδητοποιήσει τις δύο μείζονες διαφορές (μεταξύ και άλλων) σε σχέση με το 2007-2008: τα εργαλεία των κεντρικών τραπεζών σήμερα είναι λιγότερα και το κυριότερο, η παρούσα φάση όξυνσης της καπιταλιστικής κρίσης συνδυάζεται με (ή προκαλεί, αν προτιμάτε) έναν παγκόσμιο, εξελισσόμενο πόλεμο, ελεγχόμενης ακόμα έντασης. Πρόκειται για εντελώς διαφορετική συνθήκη.

Σε αυτό το περιβάλλον, όπως και το 2007-2008, ακούμε τα γνωστά περί θωρακισμένων τραπεζικών συστημάτων, οικονομιών με αντοχές, που βάζουν τα γυαλιά στους υπολοίπους Ευρωπαίους και λοιπές γραφικότητες. Η πραγματικότητα είναι ότι αν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω, πράγμα πολύ πιθανό, οικονομίες απολύτως εξαρτημένες και της ημιπεριφέρειας θα δεινοπαθήσουν. Η απάντηση δε, δεν μπορεί να συνίσταται μόνο στο σύνθημα της κρατικοποίησης του τραπεζικού συστήματος. Άλλωστε, αν χρειαστεί θα το κρατικοποιήσει η δεξιά εκ νέου. Τα ζητήματα είναι πώς θα αναδιατάξουμε τις οικονομικές και κοινωνικές δυνάμεις, πού θα σταθούμε διεθνοπολιτικώς, ώστε μεταξύ άλλων να προετοιμαστούμε για την κρίση του δολαρίου και του ευρώ, πώς θα λειτουργήσουμε ένα κρατικοποιημένο τραπεζικό σύστημα και πολλά ακόμα. Αυτή τη φορά δεν υπάρχει κανένα άλλοθι αιφνιδιασμού για κανένα πολιτικό κόμμα. 

πηγή: kosmodromio.gr