Της Αργυρώς Κραββαρίτη

Στις 19 Γενάρη 1952 ο υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Πλαστήρα, Κ. Ρέντης, αναγγέλλει ότι ο Ν. Μπελογιάννης και άλλα 28 στελέχη του ΚΚΕ παραπέμπονται σε δίκη με την κατηγορία της κατασκοπίας.

Στις 15 Νοεμβρίου 1951 μία μέρα νωρίτερα από την έκδοση της απόφασης για την πρώτη δίκη του Μπελογιάννη συλλαμβάνεται στο κρησφύγετο του ο ασυρματιστής Νίκος Βαβούδης

Τέθηκε σε ισχύ ο Α.Ν. 375/1936 περί κατασκοπίας που είχε θεσπίσει η δικτατορία Μεταξά. Στις 19 Γενάρη του 1952 η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ο Ν. Μπελογιάννης, οι καταδικασθέντες σύντροφοί του από την πρώτη δίκη καθώς και όσοι συνελήφθησαν στο πλαίσιο της υπόθεσης των ασυρμάτων θα οδηγούνταν ως… κατάσκοποι σε νέα δίκη στο –τακτικό αυτή τη φορά– στρατοδικείο.

Την ίδια ημέρα βγήκε απόφαση που έθετε εκτός νόμου τη «Δημοκρατική», τη μοναδική εφημερίδα της Αριστεράς που πρωτοκυκλοφόρησε στα τέλη Αυγούστου του 1951, σχεδόν ταυτόχρονα με την ίδρυση της ΕΔΑ.

Η δεύτερη δίκη ξεκίνησε στις 15/2 και τελείωσε την 1η Μαρτίου του 1952.

Ο Μπελογιάννης και άλλοι επτά σύντροφοί του (Δ. Μπάτσης, Ηλ. Αργυριάδης, Ν. Καλούμενος, Ελ. Ιωαννίδου, Τ. Λαζαρίδης, Χαρ. Τουλιάτος και Μ. Μπισμπιάνος) καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Για πολλούς λόγους, λοιπόν, το αστικό κράτος «ξεπάγωσε» το νόμο 375/1936 «περί κατασκοπείας» και οδήγησε τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του σε δεύτερη δίκη, παρά το γεγονός ότι εκείνη την περίοδο οι εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων είχαν σταματήσει και παρά το γεγονός ότι ο Μπελογιάννης είχε ήδη καταδικαστεί σε θάνατο με το νόμο 509/1947. Η κατηγορία της κατασκοπείας ήταν πολύ δύσκολο έως αδύνατο να εμπέσει σε αμνηστία, σε αντίθεση με τις καταδίκες με τον 509, για τις οποίες διαφαινόταν ότι μπορούσε η ποινή του θανάτου να μετατραπεί σε ποινή ισόβιων δεσμών.

Στο μεταξύ, ενώ κινήθηκε η διαδικασία παραπομπής των θανατικών ποινών στο Συμβούλιο Χαρίτων, που σε συνέχεια η γνωμάτευσή του θα αποστελλόταν στον βασιλιά Παύλο, ο οποίος θα έπαιρνε την τελική απόφαση, ογκώθηκε η διεθνής αντίδραση για τη ματαίωση των εκτελέσεων και πύκνωσαν οι διαμαρτυρίες και τα τηλεγραφήματα προς την κυβέρνηση και τον βασιλιά. Προσωπικότητες παγκόσμιου κύρους, όπως ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Λουί Αραγκόν, ο Πωλ Ελυάρ, ο Ζαν Πωλ Σαρτρ, ο Ζαν Κοκτώ και άλλοι, κινητοποιήθηκαν, μαζί με εκατομμύρια ανθρώπους, για τη σωτηρία του Μπελογιάννη και των συντρόφων του

«Την ευθύνη για το ότι η ελληνική γη είναι σπαρμένη με τάφους και ερείπια, τη φέρουν μόνο οι ξένοι ιμπεριαλιστές και οι έλληνες υπηρέτες τους…»

«Εμείς πιστεύουμε στην ορθότητα της θεωρίας, που γέννησαν τα μυαλά των πιο πρωτοπόρων ανθρώπων. Και το νόημα του αγώνα μας είναι η θεωρία αυτή να γίνει πραγματικότητα τόσο για την Ελλάδα όσο και για όλο τον κόσμο…»

«Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν εκινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο. Για το σκοπό αυτό αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας. Πιστεύω ότι δικάζοντάς μας σήμερα, δικάζετε τον αγώνα για την ειρήνη, δικάζετε την Ελλάδα».

«Οι οργανωτές αυτής της δίκης, ντόπιοι και ξένοι, κατέβαλαν πρωτοφανείς προσπάθειες για να κατασυκοφαντήσουν τον αγώνα του ΚΚΕ, χωρίς να διστάσουν ούτε μπροστά στη διαστρέβλωση γνωστών κειμένων. Απέναντι σ’ αυτές τις προσπάθειες εμείς βρεθήκαμε τελείως ανυπεράσπιστοι, γιατί μέσα στα απομονωτήρια της ασφάλειας δε μας δόθηκε καθόλου ο χρόνος και η δυνατότητα να μελετήσουμε και να συγκεντρώσουμε τα απαραίτητα για την υπεράσπισή μας στοιχεία.

Ετσι υποχρεωθήκαμε να παλέψουμε κάτω από απαράδεχτα άνισους όρους. Αλλά παρ’ όλα αυτά, αποδείχτηκε ότι το ΚΚΕ είναι κόμμα πατριωτικό, με τίτλους εθνικούς, που κανένα άλλο κόμμα δεν έχει να παρουσιάσει. Γιατί στο βωμό της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας της Ελλάδος έχει προσφέρει φοβερές εκατόμβες. Και αν δεν υπήρχαν σήμερα οι έμποροι και οι κάπηλοι του μίσους, η συμβολή του ΚΚΕ στην ειρήνευση του τόπου θα είχε εκτιμηθεί όχι μόνο από τους φίλους, αλλά και από τους τίμιους και καλόπιστους αντιπάλους μας. Γι’ αυτό οι σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος δε δολοφονούν εμάς. Δολοφονούν την ειρήνευση και την τιμή της Ελλάδος».

Από την απολογία του Νίκου Μπελογιάννη στη δεύτερη δίκη του, Φλεβάρης 1952.

Οι δολοφόνοι δε θα μπορούσαν να αντέξουν ότι οι δίκες σκοπιμότητας που έστησαν μετατράπηκαν από τον Μπελογιάννη σε ένα αμείλικτο κατηγορητήριο εναντίον τους. Δεν μπορούσαν να ανεχτούν ότι τους ξεφτίλισε μέσα στα ίδια τα στρατοδικεία τους.

Ενδεικτικός ο διάλογος του Μπελογιάννη με έναν από τους βασικούς κατηγόρους του, τον αστυνομικό Αγγελόπουλο:

*

ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ισχυρίζεστε ότι ήρθα εδώ για να εφαρμόσω τις αποφάσεις των ολομελειών της ΚΕ του ΚΚΕ;

ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μάλιστα.

ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Οι αποφάσεις αυτές λένε, ότι βάση της δράσης του ΚΚΕ είναι ο αγώνας για το ψωμί, τις δημοκρατικές ελευθερίες, την ειρήνη. Ετσι δεν είναι;

ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ετσι.

ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Επομένως, ο αγώνας για το ψωμί, τις δημοκρατικές ελευθερίες και την ειρήνη είναι συνωμοσία κατά της Ελλάδας;

ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Οχι.

ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ευχαριστώ. Αυτό μονάχα ήθελα να διευκρινίσω.

Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από την απολογία του Νίκου Μπελογιάννη:

«… Τον Απρίλη του 1944 στη Λακωνία, τότε που ήταν η περίοδος που οι σύμμαχοι ετοίμαζαν την απόβαση στη Δυτική Ευρώπη, το δεύτερο μέτωπο, για να παραπλανηθούν οι γερμανοί έδωσε εντολή εδώ πέρα το Στρατηγείο της Μ. Ανατολής, έδωσε εντολή στον ΕΛΑΣ να αρχίσει μια έντονη δράση κατά των γερμανών, με σκοπό ακριβώς αυτοί να παραπλανηθούν. Και πραγματικά άρχισε αυτή η δράση. Οι γερμανοί νόμισαν ότι μπορεί κάτι να συμβεί εδώ πέρα και άρχισαν να παίρνουν μέτρα και ειδικότερα στη Νότια Πελοπόννησο πιο πολύ.

Εκείνη την περίοδο ακριβώς στη Λακωνία πήρα μια πληροφορία ότι θα περάσει ένας γερμανός Στρατηγός με το επιτελείο του και ένα τμήμα γερμανικό για να επιθεωρήσει τα έργα που γινόντουσαν στη Νότια Πελοπόννησο και με ρώτησαν οι άγγλοι τι θα κάνουμε, θα τους χτυπήσουμε ή όχι; Και η ερώτηση αυτή είχε το νόημά της, γιατί ένα γερμανό Στρατηγό θα τον πληρώναμε πολύ ακριβά. Είχαν προηγηθεί άλλες περιπτώσεις. Στο Κούρνοβο ανατινάχτηκε μια αμαξοστοιχία και εκτελέστηκαν 120 στελέχη του ΚΚΕ που είχαν κάνει και στην Ακροναυπλία.

Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν χωρούν δισταγμοί και αδίσταχτα είπα, χτυπήστε τους. Πέρασαν, δεν έχω ακριβώς την εφημερίδα και ξεχνώ το όνομα του Στρατηγού, τον χτύπησαν, σκοτώθηκε ο γερμανός, το επιτελείο του και αρκετοί φαντάροι. Για αντίποινα οι γερμανοί τουφέκισαν 200 στελέχη του Κόμματος στο σκοπευτήριο της Καισαριανής από το Χαϊδάρι. Επίσης την ίδια ακριβώς περίοδο ανακοίνωσαν: «ως αντίποινα διά την δολοφονία δύο γερμανών Αξ/κών διαπραχθείσαν την 25 Απριλίου 1944 ανάνδρως εξ ενέδρας, διέταξα τον τυφεκισμόν 110 κομμουνιστών επί τόπου και την ριζικήν καταστροφήν του χωρίου Κυριάκη. Ο Ανώτατος Αρχηγός των Ταγμάτων Ασφαλείας και της Αστυνομίας Ελλάδος», δηλαδή ο περιβόητος Σιμάνα. Αυτή ήταν η δική μας δράση. Και αυτές τις εκατόμβες προσφέραμε. Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα, με την καρδιά μας και με το αίμα μας».

Ο Μπελογιάννης στην απολογία του αρνείται όλες τις κατηγορίες και εξαπολύει δριμύτατο κατηγορώ στο καθεστώς της εποχής. Η δίκη παίρνει τεράστια δημοσιότητα σε όλο τον κόσμο. (Απ’ αυτή εμπνεύστηκε ο Πάμπλο Πικάσο το διάσημο σκίτσο του ανθρώπου με το γαρύφαλλο).

Η κυβέρνηση του Πλαστήρα κατακλύζεται από εκατοντάδες χιλιάδες τηλεγραφήματα (υπολογίζονται σε 250.000) απ’ όλο τον κόσμο –ανάμεσα σ’ αυτά όλων των γνωστών προσωπικοτήτων της εποχής, που προσπαθούν να σώσουν από το θάνατο τον Ν. Μπελογιάννη.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρέμβαση υπέρ του Μπελογιάννη που έκανε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, Σπυρίδων δηλώνοντας δημόσια: «Έχω συγκλονιστεί από το ηθικό μεγαλείο του Μπελογιάννη. Το θεωρώ ανώτερο και από των πρώτων χριστιανών, γιατί ο Μπελογιάννης δεν πιστεύει ότι υπάρχει μέλλουσα ζωή».

Ολες αυτές οι παρεμβάσεις δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Η κυβέρνηση του Πλαστήρα, το παλάτι, το στρατιωτικό και παραστρατιωτικό κατεστημένο, τα «κεντροαριστερά» και τα «κεντροδεξιά» όργανα της αμερικανοδουλείας, εκτέλεσαν τον Μπελογιάννη,  μαζί με τους συντρόφους του Δ. Μπάτση, Ν. Καλούμενο και Ηλία Αργυριάδη, την Κυριακή 30 Μάρτη 1952,  για έναν και μόνο λόγο: Επειδή ήταν κομμουνιστές.

Ο Ν. Μπελογιάννης, μαζί με τους συντρόφους του παραμένουν το σύμβολο της ανιδιοτελούς θυσίας για την κοινωνική επανάσταση.
Ηταν οι τελευταίοι από την γενιά των ηρώων και ηρωίδων της εργατικής τάξης και του λαού της Ελλάδας που αντιμετώπισαν με επαναστατικό θάρρος το εκτελεστικό απόσπασμα των μοναρχοφασιστών, χωρίς ούτε στιγμή να λυγίσουν.

Πλήρωσαν με την ζωή τους το ταξικό μίσος που έτρεφε σε όλους τους αγωνιστές, σε όλους τους επαναστάτες, το μετεμφυλιακό αστικό καθεστώς στην Ελλάδα.

«Ο υπαρχιφύλαξ, διαταχθείς υπό του διευθυντού του, μετέβη αμέσως εις την πτέρυγαν όπου ευρίσκοντο τα κελιά των 8 μελλοθανάτων και εισήλθεν πρώτον εις το υπ’ αριθμ. 2 απομονωτήριον, εις το οποίο εκρατούντο οι Μπελογιάννης, Λαζαρίδης και Μπάτσης. Πλησιάζει τον Μπελογιάννη.

– «Νίκο σήκω»

– Ατάραχος ο Μπελογιάννης σηκώνεται και λέει:

– «Πάμε για καθαρό αέρα;»

– «Ναι, του απαντά, σας πάνε για εκτέλεση» (…)»

(Από το ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Γιώργου Κορωναίου, όπως δημοσιεύτηκε την επομένη της εκτέλεσης στην «Προοδευτική Αλλαγή»).

Τελικά η δολοφονία έγινε και οι τέσσερις από τους οκτώ θανατοποινίτες εκτελέστηκαν γιατί το ήθελαν ο ξένος παράγοντας και η ντόπια οικονομική ολιγαρχία.

Την ίδια μέρα, οι ΗΠΑ μέσω του οργάνου τους, τη «Φωνή της Αμερικής» αναφωνούν:

«Η δίκη αυτή είναι ένα από τα σπουδαιότερα παγκόσμια γεγονότα τα οποία εσημειώθησαν τον Φεβρουάριον του ’52. Αποτελεί δίδαγμα διά τον ελεύθερον κόσμον. Αποδεικνύει ότι τα απανταχού κομμουνιστικά κόμματα δεν εμπνέονται από πολιτικούς σκοπούς αλλά αποτελούν οργανώσεις κατασκοπίας».

***

Τις Κυριακές δε γίνονται εκτελέσεις.  Οι εκτελέσεις γίνονται με την ανατολή του ήλιου Στις 3 και 20 μετά τα μεσάνυχτα ξεκινά από της φυλακές της Καλλιθέας η πομπή του θανάτου. Μπελογιάννης, Μπάτσης, Αργυριάδης,  Σε λιγότερο από μια ώρα, στις 4 και 10, όλα έχουν τελειώσει. Δεν έχει ακόμα ξημερώσει. Η εκτέλεση θα γίνει υπό το φως των προβολέων των στρατιωτικών αυτοκινήτων. Eίναι Κυριακή 30 Μαρτίου 1952. Σε λίγο θα ξημέρωνε…

Oι νεκροί μεταφέρθηκαν στο Γ΄ Νεκροταφείο όπου και θάφτηκαν, ενώ πλήθος κόσμου, μόλις πληροφορήθηκε τις εκτελέσεις, άρχισε να καταφθάνει στο Γ΄ Νεκροταφείο, για να αποθέσει ένα κόκκινο γαρύφαλλο, φωνάζοντας συνθήματα κατά των δολοφόνων. Η αστυνομία προχώρησε σε συλλήψεις.

Το ΚΚΕ κατάγγειλε τη δολοφονία με ανακοίνωση του Π.Γ στις 30 Μάρτη 1952, όπου ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Σήμερα στις 4 η ώρα έπαψε να χτυπάει η φλογερή καρδιά ενός μεγάλου αγωνιστή του λαού της Ελλάδας και της φιλειρηνικής ανθρωπότητας. (…) Ο Μπελογιάννης έπεσε από τα αμερικάνικα βόλια που τα έριξαν οι δήμιοι Πλαστήρας – Βενιζέλος. Ο Μπελογιάννης όμως ζει μέσα στις καρδιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων. Ο Μπελογιάννης πέρασε στο πάνθεον των μεγάλων ηρώων της προοδευτικής ανθρωπότητας».

Πηγή: Βαθύ Κόκκινο