Ένα χρόνο από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ο απολογισμός της Λευκής τρομοκρατίας εναντίον των λαϊκών αγωνιστών ήταν φρικιαστικός: Πάνω από 1.192 δολοφονίες, 6.413 τρομοκρατικές πράξεις, 70.000 συλλήψεις. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Ρέντης στις 10 Δεκέμβρη 1945 ανακοίνωσε ότι μέχρι τότε είχαν διωχτεί 80.000 ΕΑΜίτες, για υποτιθέμενα κατοχικά αδικήματα, 40.000 απ’ αυτούς βρίσκονταν ήδη στις φυλακές ως υπόδικοι ή κατάδικοι και ότι υπήρχαν άλλες 48.000 δικογραφίες αδιεκπεραίωτες. Έως τα μέσα του Αυγούστου του 1946 είχαν εκδοθεί και επιβληθεί 33 θανατικές ποινές και 39 καταδίκες σε ισόβια, ενώ ως τα τέλη του Οκτώβρη είχαν εξοριστεί 3.250 πολίτες.

Ήδη νεαροί αγωνιστές της ευρύτερης περιοχής Μετσόβου από το ’46, γνωρίζοντας τι τους περίμενε, δήλωναν άρνηση κατάταξης στον βασιλικό στρατό, αποφασίζοντας να κρυφτούν ή να βγουν στο βουνό ως καταδιωκόμενοι (δεν είχε σχηματιστεί ακόμα ο Δημοκρατικός στρατός) για να γλυτώσουν από την τρομοκρατία.

Ο Κώστας Χασταζέρης και ο Σικας Ντάος ο γιος του Χάλη (Μιχάλη) ήταν στρατιώτες και λιποτακτήσανε. Φτάσανε στα Τρίκαλα και εκεί τους είδε ένας Μετσοβίτης ονόματι Φ και τους κατέδωσε. Φύγαν από Τρίκαλα και πήγανε στην Μηλιά όπου βρήκαν τον Κώστα Μπλέτσο. Κάποια στιγμή ήρθαν στο Κουκουμπανι και εκεί προστέθηκε ο Αντωνάκης Μεργκούνης και ο Γιάννης Κασσάρος γραμματέας του ΕΑΜ Μετσόβου.

Το σπίτι στου Κουκουμπάνι (la Kukubani) ήταν κυριολεκτικά στην άκρη της κάτω μεριάς του Μετσόβου στον Στάνο.

H Aυγούστα αδερφή του ενός από τους 5, του Μπλέτσου, ήταν παντρεμένη στου Τσίμπα που είχε το σπίτι κοντά στον κυρ Γούσιο. Ήταν κοντά λοιπόν και πήγαινε και τους έφερνε φαγητό, τους βοηθούσαν επίσης τα κορίτσια του Παντόστη και άλλοι Γκιοσανίτες (του κάτω μαχαλά). Λέγεται ότι ρουφιάνοι είχαν υποψιαστεί το πήγαινε έλα κάθε μέρα της Αυγούστας και την παρακολουθούσαν μέχρι που διαπίστωσαν ότι εκεί υπήρχαν καταδιωκόμενοι.

Υπάρχει και η εκδοχή ότι τους πρόδωσε άλλη κοπέλα.

Τα παιδιά συνεδρίαζαν στα τέλη του ’46 προκειμένου να αποφασίσουν την έξοδο από το χωριό και την ένταξη τους στις Ομάδες Δημοκρατικών Ενόπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών (ΟΔΕΚΑ) ενώ γινόταν οι επιστρατεύσεις από τον βασιλικό Εθνικό Στρατό.

Η σύσκεψη καρφώθηκε στον Ευάγγελο Αβέρωφ, στους χωροφύλακες και στους ΜΑΥδες του χωριού και το σπίτι στο Κουκουμπάνι περικυκλώθηκε από ενόπλους του στρατού, της χωροφυλακής με επικεφαλής τους Φλούδα και Μούγκα και Μάυδες Mετσοβίτες μαζί και ο Αβέρωφ που κρατούσε αυτόματο στεν.

Ο Αβέρωφ οπλισμένος και έχοντας κοντά του ένοπλο «τσέλιγκα» που οργάνωσε μαζί του το απόσπασμα είχε σταθεί στους Αγίους Πάντες και τους φώναζε να παραδοθούν. Αρνήθηκαν. Άρχισε μάχη και τo σπίτι πολιορκήθηκε για κάποιες ώρες. Ο Φλούδας τραυματίστηκε γιατί πλησίασε πολύ, κατόπιν όταν είδαν ότι δεν έπαιρναν το κάστρο, άνανδρα του βάλανε φωτιά για να τους αναγκάσουν να βγουν. Τα παιδιά προσπάθησαν να φύγουν από τον υπόνομο, στην έξοδο σκοτώθηκαν ο Ντάος και ο Μπλέτσος και τους άλλους τους πιάσανε σοβαρά τραυματισμένους. Μεταξύ των τραυματισμένων και ο Αντωνάκης ο Μεργκούνης 18-19 χρονών που αφέθηκε δίχως ιατρική βοήθεια να ξεψυχήσει μετά από μία σχεδόν ημέρα στην ρίζα του τελευταίου κάτω πλατάνου της Αγ. Παρασκευής, ακούγοντας οι Μετσοβίτες με φρίκη τα βογγητά του “όι όι λελε μούμαννιι” (αχ μανούλα μου) καθώς περνούσαν υποχρεωτικά πάνω από την βρύση της πλατείας. Τους υπόλοιπους τους άφησαν δύο μέρες στον πλάτανο να αιμορραγούν για παραδειγματισμό των Μετσοβιτών , για το τι θα επρόκειτο να πάθουν αν συνέχιζαν να στηρίζουν το ΕΑΜικό κίνημα που ζητούσε “Λεύτερη Πατρίδα και Πανανθρώπινη την Λευτεριά” , ενώ διάφορα τοπικά καθάρματα περνούσαν και τους κλώτσαγαν ενώ ήταν μες στα αίματα. Μια βάρβαρη πράξη που σημάδεψε την συλλογική μνήμη του χωριού που ακόμη δεν έχει ειπωθεί δημόσια !!!!.

Ο Κώστας Χασταζέρης και ο γραμματέας του ΕΑΜ Μετσόβου Γιάννης Κασσάρος βασανίστηκαν και μεταφέρθηκαν στα Γιάννενα στις τρομερές φυλακές του ΦΙΞ που λειτουργούσαν και στην Κατοχή. Οι φυλακές του ΦΙΞ ήταν στην θέση του Ξενοδοχείου Παλλάδιο. Τους εκτέλεσαν στο Αυγό τέλη του 46, κατά άλλους αρχές του ’48 ως κομμουνιστές με απόφαση Έκτακτου Στρατοδικείου στηριζόμενη στο κατάπτυστο Γ Ψήφισμα. Με βάση αφήγηση Μετσοβίτη που τότε ήταν μαθητής γυμνασίου στην Ζωσιμαία σχολή: «Πολλές φορές την στιγμή που έβγαζαν οι χωροφύλακες τον Κώστα, και ανταμώθηκε το βλέμμα μας ήταν σαν να μου έλεγε «Γάκη βα να Βάταμα»…(Γιώργο θα μας σκοτώσουν)

Μετά το περιστατικό ξεκίνησαν οι χωροφύλακες για την Μηλιά να «καθαρίσουν» την περιοχή από τους καταδιωκόμενους, έπεσαν σε ενέδρα όμως που είχε στήσει ο Τάκης ο Χασταζέρης με άλλους καταδιωκόμενους και γλίτωσε μόνο ένας από τους κυνηγούς κεφαλών ανταρτών .

Τον «τσέλιγκα» του αποσπάσματος στο Κουκουμπάνι, όταν κατέβηκε με τα πρόβατα στα χειμαδιά μαζί με τον γιό που συμμετείχε στο απόσπασμα, τους εκτέλεσαν (μόνο αυτούς τους δύο) οι αντάρτες παίρνοντας εκδίκηση για τα παιδιά του Κουκουμπάνι.

Τον Τάκη τον Χασταζέρη όπως και τον Τάκη τον Σεκαρά αδερφό της προγιαγιάς μου Δούκως γυναίκας του Πέτρου του Γοδέβενου τους είχαν επικηρύξει τα κεφάλια με αδρά αμοιβή. Για τον Χασταζερη λένε ότι πάτησε Νάρκη το ΄48 υπάρχει και η εκδοχή ότι τον έφαγε οικογένεια Μετσοβιτών κτηνοτρόφων για να πάρει την επικήρυξη. Η τύχη του Σεκαρά αγνοείται, μπορεί να τον σκότωσαν μπορεί και να γλύτωσε, δεν βρέθηκε ποτέ το πτώμα του σε αντίθεση με τον Χασταζέρη.. Όλα αυτά από μαρτυρίες και αφηγήσεις από επιζήσαντες, συμμετέχοντες και φίλους και συγγενείς των πρωταγωνιστών!!

——————————–

ΥΓ/1 η φωτογραφία είναι από τις τρομερές φυλακές του ΦΙΞ με πολιτικούς κρατούμενους.

ΥΓ/2 ο ακριβής τόπος και τρόπος του μαρτυρικού θανάτου του νεαρού Μεργκούνη στο προαύλιο της Αγ. Παρασκευής στο κέντρο του Μετσόβου είναι μαρτυρία του αείμνηστου Ντούλα Κασίδη σε μένα

ΥΓ/3 τα γεγονότα la kukubani (στο Κουκουμπάνι) τα συζητούσαν έντονα μα χαμηλόφωνα πάντα στα βλάχικα , τα αδέλφια οι Σταχουλαίοι, στο πατρικό σπίτι κάτω από το “νοσοκομείο” νυν “Διάσελο”.

Πρωτοάκουσα την ιστορία μικρό παιδί από συζήτηση μεταξύ παπά Τόλη Σταχούλη (θείος) Νάκη Σταχούλη(θείος) Γιώργος Σταχούλης (πατέρας) . Εκεί είχε ειπωθεί από παπά Τόλη πως ο Αβέρωφ κρατούσε αυτόματο στεν στο Κουκουμπάνι

ΥΓ/4 Ο πατέρας μου Γιώργος Σταχούλης, ήταν ο μαθητής Ζωσιμαίας που θυμόταν σε όλη του την ζωή το βλέμμα του Κώστα Χασταζέρη καταδικασμένου σε θάνατο από την δολοφονική κρατική μηχανή των εγκληματικών Έκτακτων Στρατοδικείων Ιωαννίνων .

Ένα ολόκληρο πακέτο Μάρσαλ είχε να ροκανίσει η αστική τάξη της Ελλάδας και διαφύλαττε την ησυχία της…..

Από το fb του Σπύρου Σταχούλη