Τα έθνη που συγκεντρώθηκαν στο Μπέλεμ συμφωνούν σε μια λίστα περιβαλλοντικών πολιτικών, αλλά υστερούν στην αποψίλωση των δασών και το πετρέλαιο

Επιστήμονες προβλέπουν ότι όταν καταστραφεί το 20 έως 25 τοις εκατό του δάσους, οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν δραματικά, γεγονός που θα οδηγήσει σε τεράστια απώλεια βιοποικιλότητας

Οι ηγέτες οκτώ χωρών της Νότιας Αμερικής που φιλοξενούν τον Αμαζόνιο συναντήθηκαν σε μια διήμερη σύνοδο κορυφής που ολοκληρώθηκε την Τετάρτη στην πόλη Μπέλεμ της Βραζιλίας, με στόχο να συμφωνήσουν σε έναν κατάλογο ενοποιημένων περιβαλλοντικών πολιτικών και μέτρων για την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και σταματήσει την καταστροφή του τροπικού δάσους.

Η Σύνοδος Κορυφής του Οργανισμού Συνθήκης Συνεργασίας του Αμαζονίου (ACTO) υιοθέτησε αυτό που η χώρα υποδοχής, η Βραζιλία, ονόμασε «νέα και φιλόδοξη κοινή ατζέντα» για τη διάσωση του τροπικού δάσους, ένα κρίσιμο φράγμα κατά της κλιματικής αλλαγής που οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ωθείται στο χείλος της κατάρρευσης.

Μερικοί επιστήμονες λένε ότι όταν καταστραφεί το 20 έως 25 τοις εκατό του δάσους, οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν δραματικά, μετατρέποντας περισσότερο από το μισό του τροπικού δάσους σε τροπική σαβάνα, με τεράστια απώλεια βιοποικιλότητας.

Ποιες χώρες είναι μέλη του ACTO;

Η Βολιβία, η Βραζιλία, η Κολομβία, ο Ισημερινός, η Γουιάνα, το Περού, το Σουρινάμ και η Βενεζουέλα είναι μέλη της οργάνωσης.

Τι συμφωνήθηκε στη σύνοδο κορυφής;

Η τελική κοινή διακήρυξη, που ονομάζεται Διακήρυξη του Μπέλεμ, δημιούργησε μια συμμαχία για την καταπολέμηση της καταστροφής των δασών, με τις χώρες να αφήνουν να επιδιώξουν τους μεμονωμένους στόχους τους για την αποψίλωση των δασών.

Ο οδικός χάρτης σχεδόν 10.000 λέξεων διεκδίκησε δικαιώματα και προστασίες των ιθαγενών, ενώ συμφώνησε επίσης να συνεργαστεί για τη διαχείριση των υδάτων, την υγεία, τις κοινές διαπραγματευτικές θέσεις στις συνόδους κορυφής για το κλίμα και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η δήλωση δημιούργησε επιπλέον ένα επιστημονικό όργανο για να συνεδριάζει ετησίως και να παράγει έγκυρες εκθέσεις για την επιστήμη που σχετίζεται με το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, παρόμοια με τη Διεθνή Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή.

Ωστόσο, η σύνοδος δεν ανταποκρίθηκε στις πιο τολμηρές απαιτήσεις των περιβαλλοντολόγων και των αυτόχθονων ομάδων, μεταξύ των οποίων όλα τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν τη δέσμευση της Βραζιλίας να τερματίσει την παράνομη αποψίλωση των δασών έως το 2030 και τη δέσμευση της Κολομβίας να σταματήσει τη νέα εξερεύνηση πετρελαίου.

Επίσης, δεν όρισε προθεσμία για τον τερματισμό της παράνομης εξόρυξης χρυσού, αν και οι ηγέτες συμφώνησαν να συνεργαστούν για το θέμα και δεν συμπεριέλαβε κοινές δεσμεύσεις για μηδενική αποψίλωση των δασών μέχρι το 2030.

Ποια είναι τα σημεία αντιπαράθεσης;

Εντάσεις προέκυψαν πριν από τη σύνοδο κορυφής γύρω από τις αποκλίνουσες θέσεις σχετικά με την αποψίλωση των δασών και την ανάπτυξη πετρελαίου.

Οι κυβερνήσεις θεωρούσαν ιστορικά τον Αμαζόνιο ως μια περιοχή προς αποικισμό και εκμετάλλευση, με ελάχιστο σεβασμό για τη βιωσιμότητα ή τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών του.

Άλλες χώρες του Αμαζονίου απέρριψαν τη συνεχιζόμενη εκστρατεία του προέδρου της Κολομβίας Γκουστάβο Πέτρο για τον τερματισμό της νέας ανάπτυξης πετρελαίου στον Αμαζόνιο.

«Μια ζούγκλα που εξάγει πετρέλαιο – είναι δυνατόν να διατηρηθεί μια πολιτική γραμμή σε αυτό το επίπεδο; Στοίχημα στον θάνατο και την καταστροφή της ζωής;» είπε ο Πέτρο.

Είπε ότι η ιδέα της σταδιακής «ενεργειακής μετάβασης» μακριά από τα ορυκτά καύσιμα ήταν ένας τρόπος για να καθυστερήσει το έργο που απαιτείται για να σταματήσει η κλιματική αλλαγή και παρομοίασε την επιθυμία της αριστεράς να συνεχίσει τις γεωτρήσεις για πετρέλαιο με τη δεξιά άρνηση της κλιματικής επιστήμης.

Μίλησε επίσης για την εξεύρεση τρόπων αναδάσωσης βοσκοτόπων και φυτειών, που καλύπτουν μεγάλο μέρος της καρδιάς της Βραζιλίας για την εκτροφή βοοειδών και την καλλιέργεια σόγιας.

Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Luiz Inacio Lula da Silva, ο οποίος έχει παρουσιαστεί ως περιβαλλοντικός ηγέτης στη διεθνή σκηνή, απέφυγε να λάβει οριστική θέση για το πετρέλαιο, αναφέροντας την απόφαση ως τεχνικό θέμα.

Η Βραζιλία εξετάζει εάν θα αναπτύξει ένα δυνητικά τεράστιο υπεράκτιο εύρημα πετρελαίου κοντά στις εκβολές του ποταμού Αμαζονίου και στη βόρεια ακτή της χώρας, όπου κυριαρχεί το τροπικό δάσος.

«Αυτό που συζητάμε σήμερα στη Βραζιλία είναι η έρευνα μιας εκτεταμένης και μεγάλης περιοχής – στο όραμά μου ίσως το τελευταίο σύνορο πετρελαίου και φυσικού αερίου πριν από… την ενεργειακή μετάβαση», είπε ο υπουργός Ενέργειας της Βραζιλίας, Alexandre Silveira, στους δημοσιογράφους μετά την ομιλία του Petro.

Ποια κριτική έχει διατυπωθεί για τη σύνοδο κορυφής;

Οι επικριτές λένε ότι η αποτυχία των οκτώ χωρών του Αμαζονίου να συμφωνήσουν σε ένα πιο ολοκληρωμένο σύμφωνο για την προστασία των δικών τους δασών δείχνει τις μεγαλύτερες, παγκόσμιες δυσκολίες της σύναψης συμφωνίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Πολλοί επιστήμονες λένε ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ενεργούν πολύ αργά για να αποτρέψουν την καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη.

Η διασυνοριακή συνεργασία ήταν ιστορικά περιορισμένη, υπονομευμένη από τη χαμηλή εμπιστοσύνη, τις ιδεολογικές διαφορές και την έλλειψη κυβερνητικής παρουσίας.

Μέλη του ACTO – που συνεδριάζει μόνο για τέταρτη φορά στην ύπαρξη του ομίλου – απέδειξαν την Τρίτη ότι δεν είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα σε βασικά ζητήματα. Αυτή την εβδομάδα σηματοδοτεί την πρώτη συνάντηση της 45χρονης οργάνωσης μετά από 14 χρόνια.

Οι δεσμεύσεις για την προστασία των δασών ήταν άνισες στο παρελθόν, και φάνηκε να παραμένουν ομοιόμορφες στη σύνοδο κορυφής.

Τι έπεται;

Όλες οι χώρες στη σύνοδο κορυφής έχουν επικυρώσει τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, η οποία απαιτεί από τα υπογράφοντα μέρη να θέσουν στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Ο Λούλα είπε ότι ελπίζει ότι το έγγραφο θα είναι ένα κοινό κάλεσμα στα όπλα στη διάσκεψη COP 28 για το κλίμα τον Νοέμβριο.

Η κοινή χρήση μιας ενωμένης φωνής θα μπορούσε να βοηθήσει τις χώρες της Amazon να διεκδικήσουν τη θέση τους στην παγκόσμια σκηνή ενόψει της διάσκεψης COP.

«Ο Αμαζόνιος είναι το διαβατήριό μας για μια νέα σχέση με τον κόσμο, μια πιο συμμετρική σχέση, στην οποία οι πόροι μας δεν αξιοποιούνται για να ωφεληθούν λίγοι, αλλά εκτιμώνται και τίθενται στην υπηρεσία όλων», είπε ο Λούλα.

Η σύνοδος κορυφής είναι κάτι σαν πρόβα τζενεράλε για τις συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα το 2025, τις οποίες θα φιλοξενήσει η Μπέλεμ.

Οι ηγέτες κάλεσαν τα πλούσια έθνη να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση των προσπαθειών για την προστασία του Αμαζονίου, δεδομένου ότι το δάσος είναι μια ζωτικής σημασίας καταβόθρα άνθρακα, που φιλοξενεί περίπου το 10 τοις εκατό της βιοποικιλότητας της Γης.

Ο Petro της Κολομβίας υποστήριξε ότι οι εύπορες χώρες θα πρέπει να ανταλλάξουν το εξωτερικό χρέος που οφείλουν οι χώρες του Αμαζονίου με δράση για το κλίμα, λέγοντας ότι αυτό θα δημιουργήσει αρκετές επενδύσεις για να τροφοδοτήσει την οικονομία της περιοχής του Αμαζονίου.

Ο πρόεδρος της Βολιβίας Λουίς Αρς είπε ότι ο Αμαζόνιος έχει πέσει θύμα του καπιταλισμού, κάτι που αντικατοπτρίζεται από την αδιάκοπη επέκταση των γεωργικών συνόρων και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Σημείωσε ότι τα βιομηχανικά έθνη είναι υπεύθυνα για τις περισσότερες ιστορικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

«Το γεγονός ότι ο Αμαζόνιος είναι μια τόσο σημαντική περιοχή δεν σημαίνει ότι όλες οι ευθύνες, οι συνέπειες και οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης πρέπει να βαρύνουν εμάς, τις πόλεις μας και τις οικονομίες μας», δήλωσε ο Arce.

πηγή: aljazeera.com