‘’ Σε μια πολιορκία ένας νεαρός που κουβαλούσε δυο κουβάδες νερό φώναζε: ‘’Έξι νομίσματα για έναν κουβά νερό’’. Μια βόμβα έπεσε και κατέστρεψε τον έναν κουβά. ‘’΄Δώδεκα νομίσματα για έναν κουβά νερό’’, συνέχισε ατάραχα ο νεαρός. ( Νικολά Σαμφόρ, Αφορισμοί).
Ένα ακόμα από τα κοινωνικά αγαθά σήμερα το νερό, πρωταρχικό στοιχείο στη φύση και τη ζωή βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας από το πρώτο κιόλας μνημόνιο που ψηφίστηκε στη Βουλή (6 Μαϊου 2010).
Παρά τις υποσχέσεις της Κυβέρνησης ότι το νερό δεν ιδιωτικοποιείται, οι σύγχρονοι πολιορκητές ( Ευρωπαϊκή Ένωση) με τις οδηγίες τους έχουν δημιουργήσει ασφυκτικό κλοιό γύρω από την ΕΥΔΑΠ, ΕΥΔΑΘ και τις άλλες Δημοτικές υπηρεσίες ύδρευσης, άπαρτα λαϊκά κάστρα μέχρι στιγμής. Η ιστορία της ΕΥΔΑΠ δείχνει την εξέλιξη και τη σημερινή κατάληξή της. Σημειώνεται ότι από το 1980 ΕΥΔΑΠ και ΕΥΔΑΘ έγιναν ανώνυμες εταιρείες ενώ το 2000 εισήχθηκαν στο Χρηματιστήριο Αξιών.
Η οδηγία 2000/60/Ε.Κ ήταν η απαρχή του κακού στην πολιτική του νερού. Την εποχή του Σημιτικού εκσυγχρονισμού μπήκε το νερό στο αυλάκι για να κυλήσει ευκολότερα στα ιδιωτικά κανάλια. Με την παραπάνω οδηγία της Ε.Ε ‘’απελευθερώνεται’’ το νερό από τις υποχρεώσεις του Κράτους και μετατρέπεται από φυσική αξία σε εμπόρευμα. Ειδικά, για τις χώρες του νότου που έχουν υποστεί την οικονομική κρίση και τη ‘’χρεωκοπία’’, οι εταίροι αποφασίζουν ότι οι ιθαγενείς χρειάζεται να δώσουν στην κυριολεξία ‘’γη και ύδωρ’’ για την αποπληρωμή των χρεών.
Εξάλλου όλες οι συντηρητικές και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις ακολουθώντας την ίδια νεοφιλελεύθερη πολιτική υπογράφουν μνημόνια και δεν δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις οδηγίες της Ε.Ε στρώνοντας το χαλί της αγοράς. Όλα για την κερδοφορία. Ακόμα και το νερό.
Στην περίπτωση του νερού,το κράτος επικαλούμενο αδυναμία επίλυσης πολλών προβλημάτων του δικτύου ύδρευσης- τα οποία βέβαια άφησε να χρονίζουν- απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο, με την κρυφή σκέψη αλλά και τη φανερή τελικά ψήφιση να αναλάβει την ‘’επιδιόρθωση’’ μια νέα ρυθμιστική αρχή στην οποία τελικά την αναθέτει.
Στο πλαίσιο αυτό η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) μετονομάστηκε σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Νέο μοντέλο υπαγόμενο σε αγοραία ρύθμιση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα δημόσια αγαθά. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στην προσπάθειά του να καθησυχάσει τους ενδοιασμούς των εμπλεκόμενων φορέων με τα Ύδατα προέβη σε συνάντηση του αρμόδιου Υπουργού κ. Σκρέκα με την ΚΕΔΕ και την ΕΔΕΥΑ (13 Μαρτίου 2023).
Η διαβεβαίωση από τον Υπουργό ότι το νερό δεν ιδιωτικοποιείται υπερτονίστηκε καθόσον δόθηκαν διαβεβαιώσεις ότι με τη Νέα Ρυθμιστική Αρχή και σημαντικές τροποποιήσεις από τους Δήμους το Νερό θα προστατευτεί. Ωστόσο, οι υποψίες περί προστασίας παρά τις διαβεβαιώσεις ενισχύουν την αντίθετη άποψη και θολώνουν ακόμα περισσότερο τα νερά. Εξάλλου υπάρχει σχετική εμπειρία από τις απαιτήσεις όσων εταιρειών παρέχουν τη σχετική ‘’προστασία’’ στο εσωτερικό και εξωτερικό. Όμως αφού το νερό είναι κοινωνικό – δημόσιο αγαθό και προστατεύεται από το Σύνταγμα (Άρθρο 24) τι χρείαν έχει από προστάτες;
Συγχρόνως, το Συμβούλιο Επικρατείας στην Ολομέλειά του έχει κατ` επανάληψη περιφρουρήσει και αποφανθεί για την αντισυνταγματικότητα της ιδιωτικοποίησης του νερού. Ωστόσο, στην τελική συνάντηση της ΚΕΔΕ και ΕΔΕΥΑ που ολοκληρώθηκε μετά από ενστάσεις και διαφωνίες όλα έγιναν‘’νερό κι αλάτι’’όπως λέει και ο λαός. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ.Δημήτρης Παπαστεργίου (Δήμαρχος Τρικαίων) δήλωσε ικανοποιημένος από τη δέσμευση του συντοπίτη του και βουλευτή Τρικάλων κ. Σκρέκα ότι το νερό δεν θα ιδιωτικοποιηθεί.
Αντίθετη στο νομοσχέδιο δήλωσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΠΟΕ ΔΕΥΑ) και κατήγγειλε ότι η κυβέρνηση πριν από την πρωταπριλιά, ίσως για να μη φανεί σαν ψέμα,θα ιδιωτικοποιήσει αλήθεια το νερό. Για το λόγο αυτό οι ΔΕΥΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΔΑΘ συμμετείχαν αγωνιστικά στην 24ωρη απεργία (21/3/2023) ημέρα ψήφισης του νομοσχεδίου γνωρίζοντας ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού μπορεί να γίνει μέσω ΡΑΑΕΥ ή ΣΔΙΤ .
Ο θεσμός των ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) αντιγραφή από την Αγγλική πατέντα Public Private Partnerships (PPP) εισάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με το Νόμο 3389/2005 (ΦΕΚ232/Α/22-9-2005) με την κυβέρνηση Κ.Καραμανλή και με οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Δούρειος Ίππος της ιδιωτικοποίησης έχει ήδη στηθεί στα πόδια του.(Ενδεικτικά βλέπε: Λεωνίδας Βατικιώτης. Δρ. Οικονομολόγος – Δημοσιογράφος, ‘’ΣΔΙΤ: Η Συντριβή του Δημόσιου συμφέροντος από τον Ιδιωτικό Τομέα’’, DEBT FREE, Ιανουάριος 2020.)
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ύδρευσης μέσω ΣΔΙΤ στην Ελλάδα είναι η περίπτωση της νήσου Κέρκυρας, όπου η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα έγινε με σύμβαση διάρκειας 30 ετών και προϋπολογισμό 181,2 εκατομμύρια ευρώ συνολικά και συμμετοχή του Δημοσίου με 60 εκατομμύρια, παρά τις έντονες αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία και δημοτικούς φορείς. Αν και το νερό ως δημόσιο αγαθό δεν εκχωρείται στις ιδιωτικές εταιρείες εντούτοις μέσω ΣΔΙΤ διαμορφώνεται μια ρευστή κατάσταση και φαίνεται ότι στην εμπορική του μορφή το νερό λαμβάνει το σχήμα του μπουκαλιού που επιλέγουν οι εταιρείες κατά περίσταση και κέρδος.
Στο τέλος το φυσικό νερό εμφιαλώνεται και εμφανίζεται σε πλαστική συσκευασία ενώ ταυτόχρονα η χρήση του πλαστικού κρίνεται ακατάλληλη για το περιβάλλον και προτείνεται η κατάργησή του .
Επί του προκειμένου γίνεται φανερό ότι στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης το ενδιαφέρον δεν βρίσκεται στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά αποκλειστικά στο κέρδος. Μέσα σ` αυτή τη δυστοπική πολιτική και παρά τις αντιδράσεις και τα συλλαλητήρια, μια ημέρα πριν από την παγκόσμια γιορτή του νερού (22 Μαρτίου 2023) και λίγο πριν διαλυθεί η Βουλή για τις επερχόμενες εκλογές ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία το πολυνομοσχέδιο με τίτλο:
‘’Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής – Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των οδηγιών ΕΕ 2018/ 2001 και 2019/944 – Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος’’, λαμβάνοντας 156 ‘’ναι’’ από τη Νέα Δημοκρατία και 55 ‘’όχι ‘’ από την αντιπολίτευση με εξαίρεση την αποχή της αξιωματικής αντιπολίτευσης (ΣΥΡΙΖΑ) από την ψηφοφορία.
Στην παρούσα περίπτωση τίθεται εύλογο το ερώτημα για τη σημασία και την αξία της αποχής από ένα τόσο σοβαρό νομοσχέδιο εθνικής σημασίας. Όσον αφορά στην ορολογία του πολυνομοσχεδίου φαίνεται καθαρά ότι οι μετατοπίσεις στο πεδίο της σημασιολογίας σημαδεύουν μεταθέσεις στην κλίμακα των αξιών και ανακατατάξεις στη θεώρηση του κόσμου, όπως σχετικά σημειώνει και ο Παναγιώτης Κονδύλης.
Με κάθε ευκαιρία συζήτησης περί υδάτων ίσως και περί ανέμων (βλέπε ανεμογεννήτριες) η Κυβέρνηση διαρρηγνύει τα ιμάτιά της, ως Φαρισαίος (Ματθαίος 26,65) όταν την κατηγορούν για πολιτική ιδιωτικοποίησης του νερού και επίμονα το αρνείται υπερασπιζόμενη το νερό, αλλά ο λαός φοβάται ότι με αυτή την πολιτική σύντομα θα πει το νερό νεράκι.
Το Σάββατο του Λαζάρου (8-4-2023), με την Ανάσταση του φίλου του Ιησού, διάλεξε ο Πρωθυπουργός να προαναγγείλει το τελευταίο θαύμα του, αφού στη συνέντευξη στον ΣΚΑΙ και τον δημοσιογράφο Γιώργο Αυτιά δήλωσε: «Ο ΣΥΡΙΖΑ εκχώρησε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο υπερταμείο για 99 χρόνια. Η κυβέρνηση θα σεβαστεί απόλυτα την απόφαση του ΣτΕ και οι δυο αυτές εταιρείες θα φύγουν από το υπερταμείο και θα επιστρέψουν στο ελληνικό δημόσιο. Οι δυο αυτές εταιρείες μετά τις εκλογές θα επιστρέψουν στον έλεγχο του δημοσίου και θα φύγουν από το υπερταμείο. Το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό». Αυτό κι αν είναι ‘’θαύμα’’! Αλλά ο Λαός γνωρίζει και φοβάται ότι το θαύμα κρατάει τρεις μέρες πριν τις εκλογές και πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, για να θυμηθούμε και τα λόγια του πατρός Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ‘’Αυτά τα θαύματα μόνο ο Ιησούς Χριστός τα έκανε.’’( Συνέντευξη στη ΝΕΤ, 3-12-2005)
Καθώς οι μέρες του Πάθους πλησιάζουν θα ακούσουμε τον Σταυρωμένο Λαό να λέει: ‘’Διψώ’’(Ιωάννης 19,29). Προς το παρόν ο Αυτοκράτορας (Κομισιόν) έχει πάρει θέση στην εξέλιξη των γεγονότων ενώ η νέα ‘’ανεξάρτητη αρχή’’ της εξαρτημένης χώρας, ως Πόντιος Πιλάτος νίπτει τα χέρια της.
Ο ασφυκτικός κλοιός γύρω από το νερό σηματοδοτεί και την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η πολιορκία αναγκάζει σε επιφυλακή και επαγρύπνηση. Πριν ο λαός οδηγηθεί σε τέλεια αποστράγγιση των δικαιωμάτων είναι χρήσιμο να γνωρίζει την πορεία και κατάληξη αντίστοιχων μοντέλων ιδιωτικοποίησης του νερού σε άλλες ευρωπαικές χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία, Πορτογαλία κ.ά.
Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής μετά από πολλές δεκαετίες έδειξαν ότι σε εθνικό επίπεδο δεν εξασφαλίστηκε περισσότερη πρόσβαση στο νερό γιατί οι επενδύσεις αφορούσαν σε μεγαλύτερα κέρδη για τις ιδιωτικές εταιρείες ενώ το αυξημένο κόστος της ύδρευσης οδηγούσε τα νοικοκυριά σε αδυναμία πληρωμής του λογαριασμού. Η ‘’φτώχεια του νερού’’ σε μεγάλο βαθμό είναι πραγματικότητα. Οι ρυθμιστικές αρχές στη ‘’διαμάχη’’ μεταξύ εταιρειών και πελατών κλείνουν πάντοτε υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων. ( Βλέπε άρθρο των Kate Bayliss, Julio Mattioli , Julia Steinberger με τίτλο: ‘’Ανισότητα, φτώχεια και ιδιωτικοποίηση βασικών υπηρεσιών:Μελέτη ‘’συστημάτων παροχής’’ νερού, ενέργειας και τοπικών λεωφορείων στο Ηνωμένο Βασίλειο.’’(SAGE journals, πρώτη ηλεκτρονική δημοσίευση 26-10-2020).
Συμπερασματικά, η εμπειρία και η ιστορία της ιδιωτικοποίησης του νερού δείχνουν ότι ο αγώνας για το νερό ακόμα και μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου είναι μονόδρομος. Η δράση και η λαϊκή πάλη σε κάθε αντιδραστική προσπάθεια αποστέρησης των κεκτημένων δικαιωμάτων με κόπους και θυσίες είναι αναγκαίες για μια ζωή με αξιοπρέπεια.
Η πρόσφατη εξέγερση της Γαλλίας είναι σημαντική για τις εξελίξεις στην Ευρώπη και την ανατροπή αυτής της δυστοπικής πραγματικότητας. Η μεγάλη παράδοση των ‘’αβράκωτων’’ (sans-culottes) και των ‘’γιακωβίνων’’ επιστρέφει στις κομμούνες και τις γειτονιές του Παρισιού ως εφιάλτης για τους καπιταλιστές. Ένας εξεγερμένος Ιακωβίνος θα φυτρώνει πάντα εκεί που τον σπέρνουν και τα λόγια του αν ακουστούν σήμερα ίσως ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου σε κάθε εφησυχασμένη κοινωνία.
Οι αφορισμοί του Nicolas Chamfort ( 6 Απριλίου 1741 – 13 Απριλίου 1794) είναι διαχρονικά επίκαιροι ( Για το έργο του, βλέπε Παναγιώτης Κονδύλης, Σαμφόρ, Εισαγωγή – Μετάφραση, Αθήνα 1994, εκδόσεις στιγμή ) καθώς οι μεγάλες νίκες και κατακτήσεις των δικαιωμάτων έρχονται μετά από αγώνες και θυσίες γιατί ‘’ οι επαναστάσεις δεν είναι δυνατόν να γίνουν με ροδόνερα’’.
Ανδριανή Στράνη
e-prologos.gr
