Μια κουρτίνα χωρίζει το κεντρικό κτήριο του ΥΠΠΟΑ στη Μπουμπουλίνας από το γειτονικό του Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα από τα πιο σημαντικά μουσεία του κόσμου, όχι απλώς της Ελλάδας, και αρχαιολογική «βιτρίνα» της χώρας.

Η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού παρέλαβε το χαρτοφυλάκιο δηλώνοντας πως «ο Πολιτισμός είναι βαθιά πολιτική έννοια» και μάλιστα πως «Έχουμε εντολή από τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη να συμβάλουμε στην αναγέννηση του κέντρου της Αθήνας με την αναγέννηση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου» (Λ. Μενδώνη, 09/07/19).

Πόσο έχει αναβαθμιστεί άραγε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Ε.Α.Μ.) στο 7μηνο της διακυβέρνησης της ΝΔ; Έχει ξεκολλήσει από την εγκατάλειψη και την ανυποληψία στην οποία έχει βρεθεί τουλάχιστον στα μνημονιακά χρόνια;

Η πρώτη εικόνα, αυτή που μένει

Εδώ και τουλάχιστον 5 χρόνια, δεν υπάρχει ένα στοιχειώδες ενημερωτικό φυλλάδιο για τον επισκέπτη του ΕΑΜ. Ούτε δωρεάν (όπως μοιραζόταν παλαιότερα) ούτε επί πληρωμή. Έπειτα από αίτημά του, ο επισκέπτης μπορεί να προμηθευτεί ένα κομμάτι φωτοτυπίας, σε μέγεθος απόδειξης είσπραξης, το οποίο παρουσιάζει την κάτοψη του μουσείου και τη γενική διάκριση των αιθουσών. Πχ. «7-34: Συλλογή Γλυπτών». Εννοείται ότι, αν ο επισκέπτης δεν γνωρίζει την ύπαρξη της φωτοτυπίας, και δεν τη ζητήσει συγκεκριμένα, δεν προμηθεύεται καν αυτή. Το λυπηρό αυτό πρώτο δεδομένο και εικόνα του κεντρικού μουσείου της χώρας, αφενός αφήνει τους επισκέπτες χωρίς ουσιαστική ενημέρωση στον δαίδαλο των 60 και πλέον αιθουσών του ΕΑΜ, αφετέρου επιτρέπει έδαφος στις δυσάρεστες υποθέσεις των επισκεπτών σχετικά με το ποια θα είναι η κατάσταση στα περιφερειακά και μικρότερα μουσεία της επικράτειας. Και δυστυχώς, οι υποθέσεις τους αυτές, τις περισσότερες φορές, επαληθεύονται.

Την άσχημη πρώτη εικόνα, διαδέχεται το σοκ, ήδη στον κεντρικότερο χώρο του ισογείου, αμέσως μετά την είσοδο του επισκέπτη: Δύο από τις σημαντικότερες αίθουσες του ΕΑΜ, εκείνη με τα Νεολιθικά ευρήματα (αίθουσα 5) και εκείνη με τα Κυκλαδικά ευρήματα (αίθουσα 6), κλειστές! Εκατέρωθεν του κεντρικού διαδρόμου, φωτισμένες μεν, σφραγισμένες στις εισόδους τους δε, απρόσιτες, δύο πανέμορφες αίθουσες, δύο από τους λόγους για τους οποίους είναι διάσημο το ΕΑΜ.

Σφραγίζοντας τις αίθουσες του σημαντικότερου Μουσείου της χώρας

Όμως το πρόβλημα ΔΕΝ περιορίζεται εδώ. «Ελλείψει προσωπικού» οι περισσότερες από τις αίθουσες του ΕΑΜ είναι κλειστές, δίνοντας συνέχεια στην κακή πρώτη εικόνα.

Στο ισόγειο του ΕΑΜ, στις 04/02/2020, 25 αίθουσες ήταν προσβάσιμες και 20 όχι. Στον 1ο όροφο του ΕΑΜ, την ίδια ημέρα, 3 αίθουσες ήταν προσβάσιμες και 14 όχι.

Τι θα πει «ελλείψει προσωπικού»;

Θα πει ότι οι προηγούμενες όσο και η νυν κυβέρνηση καθώς και ηγεσία του ΥΠΠΟΑ δεν θέλουν ένα Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ζωντανό, λειτουργικό, πραγματικό στολίδι και σημείο αναφοράς στην ιστορία και αρχαιολογία του τόπου, και σταθμό Πολιτισμού για τους Έλληνες και τους ξένους επισκέπτες. Φυσικά, η αναφορά μας στο ΕΑΜ, είναι ενδεικτική. Δεν θέλουν, γενικώς, ζωντανά και λειτουργικά δημόσια Μουσεία.

Θα πει ότι η κυβέρνηση της ΝΔ δεν συγκινήθηκε από τους 600.000 επισκέπτες που είχε το ΕΑΜ το 2018, ούτε από τους 600.000 και πλέον επισκέπτες το 2019, και επιλέγει, με σχεδιασμό και πρόθεση, να κρατά το Μουσείο σε κατάσταση μισο-λειτουργίας ή μισο-διάλυσης. Ο αριθμός των επισκεπτών, έστω και στο μισο-λειτουργικό Μουσείο, πιστοποιεί ότι το ΕΑΜ είναι σε θέση, όχι μόνο να βγάζει τα έξοδά του, αλλά να καλύπτει και «τρύπες» άλλων μουσείων.

Θα πει ότι η έλλειψη στο στοιχειώδες προσωπικό είναι περισσότερο από καταφανής! Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τον Μάιο του 2018 ούτε ένας συμβασιούχος αρχαιολόγος δεν εργαζόταν στα μεγάλα μουσεία της χώρας, του ΕΑΜ συμπεριλαμβανομένου. Ας μην αναφερθούμε στους φύλακες. Στη λεγόμενη περίοδο χαμηλής προσέλευσης, από την 1^η Νοεμβρίου μέχρι την 1^η Απριλίου κάθε έτους, όλα τα μουσεία της χώρας εγκαταλείπονται κυριολεκτικά στις τύχες τους, με λιγότερο από το μισό αναγκαίο προσωπικό!

Θα πει ότι το ανεπαρκές προσωπικό που έχει απομείνει προς εργασία, μόνιμο και, κυρίως, έκτακτο, είναι υποχρεωμένο να βγάζει διπλή δουλειά. Και πράγματι, μόνο με την αυταπάρνηση του προσωπικού αυτού στέκονται σήμερα τα μουσεία και το ίδιο το ΥΠΠΟΑ, το υπουργείο με τους περισσότερους συμβασιούχους στη σύνθεσή του. Το υπουργείο είτε δεν θέλει να κατανοήσει ότι η μόνιμη και σταθερή εργασία είναι προς το συμφέρον των δημόσιων Μουσείων, είτε δεν θεωρεί συμφέρον του την καλή λειτουργία των Μουσείων αυτών.

Θα πει ότι η απρόσκοπτη και κανονική λειτουργία των Μουσείων, έχει δώσει από καιρό τη θέση της σε σουρεαλιστικά φαινόμενα: Σε ό,τι αφορά στο ΕΑΜ, οι φύλακες που κάθε ημέρα υπηρετούν τη βάρδιά τους, δεν είναι σε θέση να απαντήσουν στο ερώτημα «πόσες και ποιες αίθουσες είναι κλειστές», διότι αυτό ποικίλει αναλόγως προς τη διαθεσιμότητα του ανεπαρκούς αριθμητικά προσωπικού. Μάλιστα στο ΕΑΜ παρατηρείται και το ακόλουθο μοναδικό παράδοξο: η διοίκηση κλείνει εκ περιτροπής αίθουσες του Μουσείου, προσπαθώντας να δώσει τη δυνατότητα στο κοινό που θα έρθει στο ΕΑΜ δεύτερη ή τρίτη φορά στην ίδια περίοδο, να δει διαφορετικά εκθέματα. Έτσι λοιπόν, άλλες αίθουσες είναι κλειστές τη μία ημέρα, άλλες αίθουσες την άλλη. Αν ο επισκέπτης είναι τυχερός, μπορεί να δει ανοιχτή την αίθουσα με τα Γλυπτά, τη Συλλογή Χαλκών, ή την αίθουσα με τις Αιγυπτιακές αρχαιότητες, ή απρόβλεπτους συνδυασμούς αυτών. Για να μπορέσει να δει ίσως όλες τις αίθουσες ανοιχτές, θα πρέπει να περιμένει ως τον Απρίλιο, οπότε αναμένονται προσλήψεις συμβασιούχων.

Έχουν πρόθεση κυβέρνηση και υπουργείο να διορθώσουν την κατάσταση;

Η ηγεσία του ΥΠΠΟΑ δεν δέχεται τα σωματεία του Πολιτισμού, ούτε καν για να εκθέσουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους. Ο γ.γ. του ΥΠΠΟΑ απάντησε σε πρόεδρο σωματείου του Πολιτισμού ο οποίος πρόσφατα ζήτησε ακρόαση, πως «είμαστε συνεργάτες, δεν είμαστε κολλητοί» (sic), εννοώντας ότι μια 15λεπτη συζήτηση στο 7μηνο, είναι αρκετή. Τόσα λεπτά είχε αφιερώσει από τον χρόνο του για να ακούσει το σωματείο. Η ίδια η υπουργός Πολιτισμού δεν βρήκε τον χρόνο ως τώρα να συναντήσει, ούτε καν εθιμοτυπικά, τη μεγάλη πλειονότητα σωματείων του ΥΠΠΟΑ, αποφεύγοντας ιδιαιτέρως τις συναντήσεις με σωματεία συμβασιούχων.

Την ίδια ώρα που ο ελληνικός λαός δείχνει με κατηγορηματικό τρόπο ότι θέλει να γνωρίσει την ιστορία του και τον πολιτιστικό του πλούτο, κάνοντας ουρές εκατοντάδων μέτρων για να μπει σε χώρους πολιτισμού τις λίγες ημέρες του χρόνου που η πρόσβαση είναι ελεύθερη και οι επισκέπτες δεν εμποδίζονται από το εισιτήριο εισόδου (όπως στις 02/02/2020), το ΥΠΠΟΑ κλείνει τις αίθουσες των δημόσιων Μουσείων, καταργώντας κομμάτια της ιστορίας του τόπου.

Το 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ προχωρούσε μέχρι και σε 4πλασιασμό της τιμής των εισιτηρίων στα δημόσια μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, χωρίς να αξιοποιεί έστω τα έσοδα από τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών (σε σημαντικό βαθμό, τουριστών) και το εκτιναγμένο αντίτιμο, για την αναβάθμιση των μουσείων και χώρων πολιτισμού. Σήμερα, η κυβέρνηση της ΝΔ, αποδεικνύεται, με τη σειρά της, ανίκανη ακόμη και σε επίπεδο αστικής διαχείρισης να αξιοποιήσει το μεγάλο (δικαιολογημένο) ενδιαφέρον Ελλήνων και ξένων για τα μουσεία της χώρας. Παρουσιάζεται ανήμπορη, απρόθυμη, ή και τα δύο, να ανοίξει στο κοινό χώρους Πολιτισμού, να αναδείξει μνημεία και μουσεία, να υποστηρίξει τον βαθύτερο παιδαγωγικό χαρακτήρα του πολιτισμού, ο οποίος γίνεται ανταποδοτικός προς την κοινωνία με πολλούς ουσιαστικούς τρόπους. Η κυβέρνηση της ΝΔ δεν θέλει να στηρίξει τη «βαριά βιομηχανία της χώρας» και ετοιμάζεται να κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα από τον καθέναν: να την εκποιήσει.

Η μετατροπή των Μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), η οποία αποτελεί δηλωμένη πρόθεση της κυβέρνησης της ΝΔ, αποτελεί τον επόμενο σταθμό της σημερινής εγκατάλειψής τους.

Η «αυτοτέλεια» των δημόσιων Μουσείων είναι ο εύσχημος όρος υπό τον οποίο η Πολιτεία νίπτει τα χέρια της ως προς την συνταγματική υποχρέωσή της να τα στηρίζει οικονομικά. Απέναντι από τον βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών, την ημέρα της δωρεάν εισόδου στα δημόσια Μουσεία, το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο είναι το πρώτο μουσείο με μορφή ΝΠΔΔ, έκοβε κανονικότα εισιτήρια, θυμίζοντας στους πολίτες της χώρας ότι η «αυτοτέλεια» κοστίζει, σε βάρος τους.

Όπως επιχειρεί να κάνει και με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καταργώντας τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της, η κυβέρνηση νοθεύει, υποσκάπτει τον χαρακτήρα και τον ρόλο των δημόσιων Μουσείων, λίγο πριν τα παραδώσει στο έλεος της αγοράς, της οικονομικής ανταποδοτικότητας, του αγώνα επιβίωσης.

Σχετικά με το ήθος της νέας ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ

Ακόμη αναρτημένο στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου Πολιτισμού, με ημερομηνία 24/10/19, θα βρει κανείς το Δελτίο Τύπου με το οποίο η υπουργός Λ. Μενδώνη κατηγορηματικά διατείνεται ότι απαλλάσσει από την καταβολή αντιτίμου σε δημόσια Μουσεία και Αρχαιολογικούς χώρους τους συνταξιούχους εκπαιδευτικούς: «Επαναφέρεται η περίπτωση των συνταξιούχων εκπαιδευτικών που είχε απαλειφθεί με την απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης, καθώς το ΥΠΠΟΑ ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως να διατηρήσει την επαφή του συγκεκριμένου κοινού με τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού του Υπουργείου για την ενίσχυση της πρόσβασης των ατόμων της τρίτης ηλικίας στην πολιτιστική κληρονομιά».

Λίγες ημέρες μετά, με το ΦΕΚ 3976, τεύχος Β΄ της 31/10/2019, το ΥΠΠΟΑ τελικώς δεν αποκαθιστά τους συνταξιούχους εκπαιδευτικούς λειτουργούς οι οποίοι υποχρεώνονται πλέον σε αγορά εισιτηρίου κάθε φορά που θα μπαίνουν στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους στα οποία άλλοτε ξεναγούσαν και δίδασκαν γενιές μαθητών και φοιτητών. Τελικά τι συμβαίνει; Το ΥΠΠΟΑ ενδιαφέρεται ή δεν ενδιαφέρεται «να διατηρήσει την επαφή του συγκεκριμένου κοινού με τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους»;

Είτε η υπουργός εξαπατά ανοιχτά τους συνταξιούχους εκπαιδευτικούς και όλους τους αναγνώστες τού Δελτίου Τύπου τού υπουργείου, είτε δεν υπάρχει συνεννόηση ανάμεσα στα υπουργεία Οικονομικών και Πολιτισμού, και ανάμεσα στους υπουργούς της ίδιας κυβέρνησης. Ας διαλέξουν εκείνοι να μας πουν ποιο απ’ τα δύο ισχύει.

Επιπλέον, στις ρυθμίσεις του ίδιου ΦΕΚ, θα βρει κανείς το σπόρο του ρατσισμού από ένα υπουργείο το οποίο θέλει να αναφέρεται στον «Πολιτισμό»: η είσοδος στα δημόσια Μουσεία και Αρχαιολογικούς χώρους επιτρέπεται μεν σε «νέους έως 25 ετών» (όχι γενικώς σε «μαθητές» ή «φοιτητές»), εφόσον όμως αυτοί είναι πολίτες από κράτη μέλη της Ε. Ένωσης ή έστω ανήκουν στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο.

Το ΥΠΠΟΑ βάζει στο στόχαστρο τα προσφυγόπουλα και παιδιά μεταναστών από χώρες εκτός Ευρώπης, και πρόσφατο είναι το πρώτο κρούσμα παρεμπόδισης εισόδου μαθητών (2^ο ΓΕΛ Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Ελληνικού) με την ταμία στην είσοδο του Διονυσιακού Θεάτρου στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης, πατώντας σταθερά στο ρατσιστικό έδαφος του ΦΕΚ, να ρωτάει τους συνοδούς εκπαιδευτικούς «τι είδους σχολείο είναι αυτό που δεν έχει μαθητές με ελληνικά ονόματα», απαγορεύοντας την δωρεάν είσοδο στους τελευταίους. Ο σπόρος του ρατσισμού και των διακρίσεων που φύτεψε το ΥΠΠΟΑ, ήδη αποδίδει τους πρώτους του καρπούς!

Να προστατεύσουμε ένα δημόσιο αγαθό!

Το ΥΠΠΟΑ έχει επιλέξει το ίδιο να μη τραβήξει την κουρτίνα που το χωρίζει από το ΕΑΜ. Δεν θέλει να βλέπει. Αφήνει τα αρχαία μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία, και τους σύγχρονους εργαζόμενους σε αυτά, να μαραζώνουν, στρώνοντας έτσι το έδαφος για ένα ευκολότερο επόμενο βήμα στον σχεδιασμό του, την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση ενός ακόμη δημόσιου αγαθού: του Πολιτισμού.

Το σύγχρονο κουτί της Πανδώρας που κομίζει η κυβέρνηση της ΝΔ σε βάρος του Πολιτισμού, γεμάτο νεοφιλελεύθερους και οικονομίστικους σχεδιασμούς, φέρνει μαζί του τη συνειδητοποίηση ανάμεσα σε σωματεία και συλλογικότητες που αναφέρονται στον Πολιτισμό της ανάγκης αντίστασης στην αντικοινωνική, αντιπολιτιστική, ήδη εξαπολυθείσα, δρομολογημένη λαίλαπα.

Καλούμε τον ελληνικό λαό να αντισταθεί στα νέα κυβερνητικά χτυπήματα που ετοιμάζονται σε βάρος της ιστορίας του, της πολιτιστικής του παράδοσης και πλούτου, αλλά και των σύγχρονων κεκτημένων του. Ο Πολιτισμός, η Παιδεία, η Υγεία, είναι δικαίωμα, δεν είναι παραχώρηση!

Ανοιχτά Μουσεία, ζωντανά, λειτουργικά!

Η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι μόνο ΔΗΜΟΣΙΑ, ανήκει σε όλους!

Άμεσα μαζικές προσλήψεις προσωπικού όλων των ειδικοτήτων για να αντιμετωπιστεί

η υποστελέχωση και οι καταφανείς ελλείψεις στον τομέα του Πολιτισμού!

Μόνιμη και σταθερή εργασία για όλους!

Υπογράφουν τα σωματεία/ενώσεις

Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων

Πανελλήνιο Σωματείο Εκτάκτου Προσωπικού ΥΠΠΟ

Πανελλήνια Ένωση Συνταξιούχων Εκπαιδευτικών

Ένωση Εκπαιδευτικών Εικαστικών Μαθημάτων