Η συζήτηση γύρω από το θέμα «συνδικάτα» ούτε καινούρια, ούτε εύκολη είναι. Από την πρώτη εμφάνιση της εργατικής τάξης μέχρι τις μέρες μας, οι μορφές συγκρότησης, ενότητας, άμυνας, αλληλοβοήθειας των εργατών και των εργαζομένων πέρασαν από σαράντα κύματα, τροποποιήθηκαν, εμπλουτίστηκαν, υποχώρησαν ή έκαναν άλματα, αγκάλιασαν τους εργαζόμενους ή αποδυναμώθηκαν, υποτάχτηκαν στο κυρίαρχο σύστημα ή συγκρούστηκαν μ’αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, το σωματείο, το συνδικάτο όπως κυριάρχησε να λέγεται, αποτελεί σημείο αιχμής, σημείο τομής. Τα συνδικάτα δεν είναι εφεύρεση των κομμουνιστών. Η ιδέα τους προέρχεται από τις μεσαιωνικές και προκαπιταλιστικές συντεχνίες σιδεράδων, βυρσοδεψών, σαμαροποιών, δηλαδή ελεύθερων επαγγελματιών που κατάλαβαν την αξία της συνεργατικότητας-ομαδικότητας και αποφάσισαν πως το συντεχνιακό «εμείς» είναι αποδοτικότερο από το «εγώ». Οι μνήμες των συντεχνιών έγιναν πράξη από τους πρώτους εργάτες οι οποίοι έστησαν τα σωματεία τους και γύρω απ’αυτά ταμεία βοήθειας, δράσεις για τον πολιτισμό, κ.α.

Με την Α΄ Διεθνή των εργατών, τα συνδικάτα κάτω από το φως του μαρξισμού πολιτικοποιούνται, ψηλαφούν την ταυτότητα της τάξης, θέτουν κοινωνικούς στόχους και έτσι συγχωνεύεται το εργατικό κίνημα με τις επαναστατικές ιδέες. Η Οχτωβριανή Επανάσταση και η παγκόσμια αίγλη της τροφοδοτεί με ιδέες και δύναμη το συνδικαλισμό. Τα συνδικάτα βρίσκονται στο πλευρό των κομμουνιστών και της αριστεράς. Η αντίστροφη πορεία τους προς τον εκφυλισμό, τον συμβιβασμό, την υποταγή και την ψευδαίσθηση των «εταίρων» αρχίζει κυρίως μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, όταν ανασυγκροτείται και δυναμώνει η σοσιαλδημοκρατία (βασικά ευρωπαϊκή) που χρησιμοποιεί τα συνδικάτα ως εξάρτημα της κρατικής μηχανής.

Σήμερα τα συνδικάτα έχουν ν’ απαντήσουν στις παρακάτω προκλήσεις. Πρώτον, να ξαναβρούν τον ταξικό εαυτό τους μακριά κι αλάργα από το κράτος και την αστική σκηνή. Δεύτερον, να τινάξουν από πάνω τους όλη την αρχαία σκουριά του ρεφορμισμού και τις ηγεσίες της προδοσίας. Τρίτον, ν’ αποφύγουν την περιχαράκωση σε κύκλους λίγων και εκλεκτών και να ανοίξουν τις πόρτες τους στο αρχιπέλαγος όλων των ελαστικών μορφών εργασίας, να γίνουνε σωματεία «όλων και ίσων».

Εννοείται πως όλες οι ταξικές ανοησίες για ανεξάρτητα κέντρα αγώνα που υπάρχουν στα μυαλά ορισμένων, για επιτροπές αγώνα των φίλων μας και για διπλανές καθαρές πλατείες, δεν είναι απλά σφάλματα· ρίχνουν νερό στο μύλο της .
Φυσικά και δε σημαίνει πως η συγκρότηση της εργατικής τάξης σε «τάξη για τον εαυτό της» θα γίνει μέσω των συνδικάτων, όσο μαζικά και ταξικά κι αν είναι. Γι’ αυτόν το λόγο χρειάζεται βούληση-θέληση-σχέδιο για το κόμμα της. Αλλά είναι απολύτως βέβαιο ότι ο διπλός στόχος «ταξική ανασυγκρότηση των σωματείων» και «αλλαγή των συσχετισμών» θα φέρει σε καλύτερες θέσεις όλο το επαναστατικό και ταξικό εργατικό κίνημα. Θα δώσει γερή ώθηση στο κομμουνιστικό ρεύμα. Μόνο που για να γίνουν τα παραπάνω θα χρειαστεί αναποδογύρισμα των πολιτικών και κοινωνικών όρων. Θα χρειαστεί τα συνδικάτα να βγουν από την καθωσπρεπική ησυχία τους, να ρίξουν τους τοίχους τους, να πάρουν άλλη ρότα. Αν δε συμβεί αυτό, θα ’χουν –πρόσκαιρα- την ησυχία τους, αλλά θα χάσουν το δίκιο τους