Το 2008 ήταν ένας σταθμός για τον οικονομικό κόσμο που ήρθε αντιμέτωπος με παθογένειες που δημιούργησε ο ίδιος και κάλυπτε μέσα από τις ελπίδες και τις πολιτικές για οικονομική άνθηση. Συγκεκριμένα, η κρίση στα ακίνητα και η αδυναμία πληρωμής δανείων πυροδότησε την κρίση, με μοχλό πολύπλοκα οικονομικά προϊόντα από την τιτλοποίηση αυτών των δανείων. Όλα τα παραπάνω αποτυπώθηκαν στην πτώχευση της Lehman Brothers και οδήγησαν σε προβληματισμούς τον κόσμο. Ένα από τα προβλήματα της κρίσης θεωρήθηκε ότι είναι η εξάρτηση των πολιτών από κεντρικές οντότητες, όπως εταιρίες και τράπεζες, που ασκούν δύναμη εξαιτίας της κεντρικότητας και υποστήριξης στο σύστημα. Μία λύση ήρθε με το Bitcoin, που με την χρήση του blockchain δημιούργησε ένα σύστημα πληρωμών μεταξύ των χρηστών χωρίς την διαμεσολάβηση των τρίτων.
Αρκετός καιρός πέρασε από το 2008 και τα κρύπτο έχουν λάβει δημοσιότητα και είναι γνωστά στο κοινό. Ωστόσο, το 2022 έχει αποδειχθεί μία δύσκολη χρονιά για όσους “επένδυσαν” σε αυτά. Το σκηνικό για την προσέλκυση επενδύσεων στήθηκε γύρω από την αύξηση της αξίας των νομισμάτων συνοδευόμενη με τη συνεχή διαφήμιση από καιροσκόπους άδειους από γνώσεις με σκοπό τους τον προσωπικό τους πλουτισμό. Πολύ απλά δηλαδή ένα σκηνικό ίδιο με τους χρυσοθήρες, όπου ο μόνος νικητής από τον πυρετό του χρυσού θα είναι όσοι πουλούν τις αξίνες. Στην ψηφιακή οικονομία, οι εταιρίες υπολογιστών και τα ανταλλακτήρια λαμβάνουν το ρόλο του εμπόρου των αξινών που θα κερδίσουν χωρίς κίνδυνο, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των χρυσοθήρων-“επενδυτών”.
Η εικόνα νέων εκατομμυριούχων από τα κρύπτο λειτουργούσε ως μαγνήτης για το κοινό που ακολουθούσε το παράδειγμά τους. Με άλλα λόγια, το αμερικανικό όνειρο επανεμφανίζεται πλέον στην ψηφιακή εποχή για να παρακινήσει στην “επένδυση”. Το αφήγημα δελεαστικό για όλους: ο πλουτισμός άλλωστε ήταν βέβαιος και εύκολος. Μία από τις κύριες φιγούρες αποτέλεσε ο ιδιοκτήτης του πτωχευμένου ανταλλακτηρίου FTX, Sam Bankman-Fried. Τα μίντια έπλασαν μία αγγελική φιγούρα στο πρόσωπό του, δηλαδή ενός οραματιστή και απλού ανθρώπου. Η πραγματικότητα, όμως, ήταν σε αντιδιαστολή με αυτή την εικόνα, καθώς η πτώχευση του ανταλλακτηρίου κατέδειξε ένα άτομο ακατάλληλο να διαχειριστεί χρήματα άλλων, που στηρίχθηκε στην τύχη και την ευνοϊκές συγκυρίες.
Αρχίζοντας από το περιβάλλον, γίνεται ξεκάθαρο ότι η προσφορά χρήματος από την Αμερική και τα χαμηλά επιτόκια αποτέλεσαν το οικονομικό περιβάλλον για την αύξηση των τιμών των κρύπτο. Οι επενδυτές είχαν διάθεση να βρουν πιο επικίνδυνες επενδύσεις εξαιτίας της προσφοράς χρήματος. Από την άλλη, τα χαμηλά επιτόκια επέτρεψαν στις εταιρίες, το ανταλλακτήριο στην περίπτωση αυτή, να δανειστούν υπέρογκα ποσά.
Ωστόσο, η αλλαγή της χρηματοοικονομικής πολιτικής άλλαξε πλήρως την εικόνα και απέδειξε την ακαταλληλότητα των ανθρώπων που διαχειρίζονταν το ανταλλακτήριο. Συγκεκριμένα, νέα χρήματα σταμάτησαν να τυπώνονται και τα επιτόκια δανεισμού αυξήθηκαν. Έτσι, οι επενδυτές αποφεύγουν το ρίσκο πουλώντας τα κρύπτο και ρίχνοντας την τιμή τους και τα έσοδα των ανταλλακτηρίων. Το μόνο που έμενε ίδιο ήταν ο δανεισμός της εταιρίας στον οποίο δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί. Με άλλα λόγια, το σκηνικό είναι απολύτως ίδιο με το 2008, μόνο που το πολύπλοκο οικονομικό προϊόν πλέον είναι τα κρύπτο. 
Στην θέση της Lehman Brothers ήρθε ένα από τα μεγαλύτερα ανταλλακτήρια κρύπτο. Η πτώχευση της FTX αποτελεί ένα ακόμα κομμάτι του ντόμινο που ξεκίνησε τον Μάιο και πρόκειται να συνεχιστεί. Οι αλυσιδωτές πτωχεύσεις καταδεικνύουν την δημιουργία ολιγοπωλίου όπως των τραπεζών που έρχεται σε αντίθεση με την αρχική σύλληψη του Bitcoin που υποσχόταν την εξάλειψή του. Ακόμα, οι αλυσιδωτές πτωχεύσεις έχουν επωμιστεί από τους “επενδυτές” χωρίς να έχουν υπάρξει συνέπειες σε υπαίτιους ακόμα. Οι ομοιότητες με την κατάσταση του 2008 καταδεικνύουν ότι το πρόβλημα δεν είναι η μορφή της οικονομίας, πραγματική ή ψηφιακή, αλλά κάτι άλλο βαθύτερο. Συγκεκριμένα, ο καπιταλισμός είναι βαθιά ριζωμένος στις συνειδήσεις του κοινού και τα νέα συστήματα δημιουργούνται πάνω στις ίδιες αρχές, την κερδοσκοπία των λίγων εις βάρος άλλων που θα επωμιστούν τυχόν ζημίες. Η συνεχής πάλη είναι μονόδρομος για την αλλαγή των συνειδήσεων και των ιδεών του κοινού.

ΙΠ, Οικονομολόγος